Verdienmodel
Student is speelbal
Monument Materiaal
drama tekent zich af. De vaak zeer monu
mentale interieurs van de huizen hebben
zwaar te lijden onder de druk van kamer
bewoning en 'studioisering', omdat die
gepaard gaan met grootschalige sloop.
Complete trappartijen, deuren, geornamen
teerde plafonds, sierlijsten en schouwen
verdwijnen in containers.
Hilbrand Edskes, al van jongs af aan woon
achtig in de Jozef Israëlsstraat, ziet het al
jaren met lede ogen aan. Hij begon met
actievoeren in zijn directe omgeving, maar
intussen komt hij in de hele stad op voor
de erfgoedzaak.
Edskes: 'Reden voor de rigoureuze sloop
is het onderliggende verdienmodel, waar
van huisjesmelkers gretig gebruik maken.
Huiseigenaren hebben groot voordeel
bij de verbouw van panden naar kleine,
zelfstandige appartementen. Het levert
hogere inkomsten op, omdat volgens
de huidige regelgeving voor zelfstandige
appartementen een hogere huurprijs
gevraagd mag worden dan voor onzelf
standige kamers, waarna via huurtoeslag
een stroom belastinggeld naar de
eigenaar gaat lopen.'
Om maximale huur te kunnen vangen,
moet de huisbaas voldoen aan minimum
eisen: de studio's dienen minimaal 24 m2
te zijn en moet over een aantal vastgestelde
voorzieningen beschikken, die de studio
'zelfstandig' maken. Juist die optelsom van
voorwaarden leidt tot de betreurde sloop.
De mening van een student is in dit verband
interessant: 'In mijn studentenhuis wil de
huisbaas de gedeelde zaken in het pand,
zoals aanrecht, gootsteen, keukenkastjes,
wasmachine, douche, toilet en wasbak
allemaal binnen de ruimte van mijn huidige
kamer proppen. Daarmee ga ik enorm
achteruit in netto beschikbare ruimte en
past de helft van mijn eigen meubilair niet
meer in mijn kamer. Volgens de huisbaas
niet zijn probleem. Ook de klassieke
versieringen gaan er allemaal uit. Dan denk
je dat de huurprijs wel flink omlaag zal gaan
vanwege al deze grote nadelen, maar nee
hoor, de huur gaat ook nog eens omhoog.
Momenteel worden in veel kamerverhuur
panden, waarin vrijkomende kamers leeg
blijven en soms al lang leeg staan, actief door
huisgenoten aangedragen nieuwe huurders
niet geaccepteerd. Indicatief voor
toekomstige verbouw.'
De gemeente Groningen staat betrekkelijk
machteloos tegenover de praktijken. Juridisch
instrumentarium ontbreekt. Wel heeft zij
zich uitgesproken om pandeigenaren actief
te wijzen op de monumentaliteit en de
mogelijkheid om elementen veilig te stellen
via Monument Materiaal, een stichting
die bouwmaterialen afkomstig uit sloop of
schenking bewaart en beschikbaar stelt voor
restauraties van monumenten en andere
karakteristieke panden van voor 1955.
Edskes: 'Helaas hangt dit van vrijblijvend
heid aan elkaar. Nog steeds wordt gesloopt,
de ene dag fotografeer ik een historisch
interieur, de volgende dag is de ruimte
kaalgeslagen. Nu bepaalt de regelgeving
dat sloop en verbouw naar studio's in heel
Groningen is toegestaan en pas daarna
huurtoeslag kan worden verkregen. Dit
werkt dus als 'slooptoeslag', met dramatische
gevolgen. Om deze praktijken tegen te gaan
moeten sloop en verbouw niet financieel
worden beloond en moeten waardevolle
interieurs een monumentenstatus krijgen.'
Ik denk terug aan mijn eigen studententijd,
in Groningen. Een bezoek destijds aan een rijks
monument in de Kijk in 't Jatstraat, bewoond
door studenten van Vindicat, is me bijgebleven.
De studenten gingen zeer behoedzaam om met
het monumentale pand. Er golden regels,
waaraan ze zich vanzelfsprekend hielden.
Het kon en kan dus. Je zou het opvoeding in
de omgang met monumentaal erfgoed
kunnen noemen. Een pilotproject waard.
Talrijke containers gevuld met historische interieuronderdelen
'sieren' tegenwoordig het Groninger straatbeeld.
9 HEEMSCHUT
Maart 2022
