/JJ 1 1 J J. L
WILLEM III
Het laten vervallen van een rijksmonument is verboden. Maar wat als de overheid
haar eigen rijksmonumenten dusdanig bouwvallig laat worden, dat sloop de enige
keuze lijkt? Door slecht onderhoud pakken donkere wolken zich samen boven de
iconische vuurtoren Lange Jaap in Huisduinen bij Den Helder.
r.'-k»
Instabiliteit
Schijn bedriegt
1' --A* J"< -i - 1
-*'ï ,-rv v.;, -
ONDER DE REGERING VAN
HONING DER NEDERLANDEN.
ENZ.ENÏ-ENZ.
ÏJJDENS HET BESTUUR VAN DEN
MINISTER VAN MARINE.
W F.>am ERF TAALMAN KIP;
VOOR V/iSTLlCHT EERSTE GROOTTE.
18 7 7.
Christian Pfeiffer
Op het moment van schrijven lopen nog
onderzoeken naar de mogelijkheden van
behoud van Lange Jaap, maar duidelijk is
wel dat het een zeer moeizaam traject
gaat worden waarbij sloop voor eigenaar
Rijkswaterstaat de aantrekkelijkste optie
lijkt. Daarmee hangt de toekomst van de
19e eeuwse vuurtoren aan een zijden draadje.
En dit terwijl Lange Jaap tot de meest ico
nische vuurtorens van Nederland behoort.
Foto: Hedi Verhijen
De geschiedenis van het herkenningspunt voor
de scheepvaart op deze plek, vanwege de
strategische ligging, gaat terug tot de 16e eeuw.
Verschillende kustlichten hebben hier gestaan.
In 1875 werd opdracht gegeven tot de bouw
van de huidige bijzondere en imposante vuur
toren, geheel uitgevoerd in gietijzer. Lange Jaap
werd tussen 1876 en 1878 gebouwd. Vanaf
die tijd vormt de toren voor Huisduinen een
onmiskenbaar herkenningspunt.
Het gaat echter al langer slecht met de vuur
toren. Sinds 1998 heeft Lange Jaap scheuren
in de vloeren vanaf de 5e tot en met de 17e
verdieping. Dit heeft te maken met de scheve
plaatsing van de vloeren bij de bouw. Daardoor
werden spanningen in de vloeren ongelijk
verdeeld. Toch zijn het niet de vloerscheuren
die de toren instabiel maken. Dat komt door
de scheuren in de wandpanelen. Die zijn in
september 2021 bij inspectie ontdekt. Die
scheuren zijn zo ernstig dat het bouwwerk
nu onveilig is. Maar er zijn meer gebreken:
het materiaal in de toren is zeer bros,
zwelroest in de voegen, de bouten zijn
ingeteerd en de vloeren zijn onthecht.
In 1988 werd Lange Jaap vanwege zijn grote
belang als voorbeeld van de technische ont
wikkeling in Nederland aangewezen als rijks
monument. Met die status lijkt sloop geen
optie, maar schijn bedriegt. Als uit aanvullende
onderzoeken zal blijken dat restauratie te
kostbaar is, dan zal Rijkswaterstaat daar als
eigenaar voor kiezen. Daarmee dringt zich
meteen de vraag op hoe het kan dat juist een
overheidslichaam signalen van slecht onder
houd zo lang terzijde heeft kunnen schuiven,
dat dit Lange Jaap fataal dreigt te worden.
Heemschut zal zich dan ook bij eventuele
sloopplannen niet neerleggen en zal alleen
al om de voorbeeldfunctie van de overheid
aandringen op herstel. Koste wat het kost!
Slecht gedrag mag niet worden beloond.
Voor behoud en herstel van Lange Jaap
werkt Heemschut nauw samen met de
Nederlandse Vuurtoren Vereniging.
45 HEEMSCHUT
Maart 2022
