HEEMSCHUTACTIEF
Met berichtgeving
uit onze provincies
GRONINGEN EN WERKGROEP MONUMENTALE KUNST
De Wilde Zwanen herplaatst
NOORD-BRABANT
Aantasting voorkomen
UITHUIZEN - Het tegeltableau De Wilde
Zwanen werd in 1970 door Jan van der
Zee aangebracht tegen de kleuterschool
De Zwanenhoek, onderdeel van Openbare
Basisschool Brunwerd in Uithuizen.
De naam De Zwanenhoek was ontleend
aan het sprookje De Wilde Zwanen van de
Deense schrijver Hans Christian Andersen
(1805-1875). Van der Zee koos uit dit sprookje
het moment dat prinses Elisa vanuit haar kamer
naar buiten kijkt en de zwanen - vijf van haar
elf betoverde prinselijke broers - langs het
kasteel richting bos (sparrenbomen) en zee
(golven) ziet wegvliegen. Vanwege de sloop
van Brunwerd heeft de voor het behoud van
het kunstwerk opgerichte Werkgroep
Wilde Zwanen met de WMK van Heemschut
samengewerkt het kunstwerk te behouden.
Het werd in oktober 2021 uitgenomen door
Van Sabben Oud-Nederlandse Tegelwerken
en herplaatst tegen De Nieuwe School. De
betrokkenheid van Uithuizen en omgeving
bleek uit een geslaagde crowdfundingsactie
voor het resterende bedrag.
Jan van der Zee (1898-1988) werd opgeleid
aan de Academie Minerva in Groningen.
Naast vrij werk, schilderijen en grafiek,
was hij gedurende de wederopbouwperiode
(1946-circa 1972) actief als monumentalist
en vervaardigde muurschilderingen, glas-in-
loodramen, keramische tableaus en houten
betonreliëfs. Van der Zee was lid van de
kunstenaarsgroep De Ploeg (1922-1950)
en vanaf 1950 van Het Narrenschip. Hij
exposeerde veel in Nederlandse en buiten
landse musea en won prestigieuze prijzen.
Het Groninger Museum heeft een grote
collectie van zijn werk. Henk van Os merkte
op dat Van der Zee 'de openheid om te
evolueren, zijn leven lang heeft behouden'.
Johanna Jacobs
GEERTRUIDENBERG - Heemschut
Noord-Brabant voerde met de lokale
Oudheidkundige kring met succes actie
om te voorkomen dat een supermarkt met
café en terras in het schootsveld van de na
genoeg gave vestingwerken zouden komen.
Alleen aan de zuidzijde is door de aanleg van
de Langstraatspoorlijn eind 19e eeuw een
deel verdwenen. Eind 16e eeuw werden de
stadsmuren van de stad vervangen door
vestingwerken volgens het Oudnederlandse
stelsel. In de loop der eeuwen werden deze
verder uitgebreid als onderdeel van de
Zuiderwaterlinie. In 1919 werd bij Koninklijk
Besluit de status van vestingstad opgeheven,
waarna verval intrad en het stadsbestuur in
de jaren '60 ze wilden slechten. Door actie
van onder andere Heemschut werd dit plan
verijdeld en werden ze hersteld.
Twee jaar geleden kwam het gemeentebestuur
met het onzalige plan om de bouw van de
nieuwe supermarkt annex in het schootsveld
toe te staan, direct buiten de tweede gracht.
Tien andere locaties werden ongeschikt
bevonden. Een langdurig inspraakproces
volgde. De indruk ontstond al gauw dat dit
meer was om de procedures te volgen dan
dat de inspraak serieus werd genomen. In
mei 2021 kwam een concreet raadsvoorstel.
Heemschut Noord-Brabant heeft daarop in
samenwerking met de Oudheidkundige Kring
en het landelijk bureau in de lokale en regionale
pers de publieke opinie gemobiliseerd. Een
door het landelijk bureau met een drone
gemaakt filmpje van de vestingwerken had
veel effect. Ook werd een aantal malen in de
gemeenteraad ingesproken door de voorzitter
van de Oudheidkundige Kring en de directeur
van Heemschut. Dit alles leidde ertoe dat in
oktober de plannen door de gemeenteraad
werden verworpen. Een mooi succes!
Jan van Gils
HEEMSCHUT 14
Maart 2022
VESTING CEERTRVWENBERG.
