Latere uitbreidingen
De villa
Kapel
Dreiging
Tom van Eekelen is lid van Heemschut Brabant
mm
Luchtfoto van het
eerste kleuterhuis dat
werd afgebroken.
Foto: KLM Aerocarto
in de villa de bestaande bidkapel uitgebreid.
Aan het begin van de oprijlaan werden de stallen
en portierswoning vervangen door een nieuwe
portierswoning. Op 24 september 1933 namen
vijftig kleuters van één tot zeven jaar hun in
trek. In 1939 hadden duizend kleuters korte of
langere tijd in het kleuterhuis gewoond. Ter ere
van het tienjarig bestaan in 1943 werden door
pater Mathot een geschilderde kruisweg en vier
engelen op de wanden van de kapel aangebracht.
In 1944 vorderden de Duitsers het complex.
De kinderen werden ondergebracht in een
klooster in Etten-Leur, maar keerden begin
1945 weer terug op de Krabbebossen.
In 1969 werd het kleuterhuis uitgebreid en
vernieuwd. Prinses Beatrix opende het. Voor
taan kon het plaats bieden aan 120 kleuters,
een enorme vooruitgang gezien de lange wacht
tijden in die tijd. Opvallend is dat de kleuters
tot 1970 hun ouders tijdens de opname niet
zagen! Wel konden ouders hun kinderen zien
zonder dat de kleuters dat wisten. Dit fenomeen
is vandaag de dag ondenkbaar. In 1999 werd
Krabbebossen grotendeels vernieuwd, waar
bij alleen de villa behouden bleef. De opening
geschiedde ditmaal door prinses Margriet.
Het bureau Sturm Architecten uit Roosendaal
heeft met de plaatsing van paviljoens in een
concentrische, groene cirkel een bouwconcept
van samenhang en geborgenheid neergezet.
Het middelpunt van het 'dorp' is de rietgedekte
villa die wit werd geschilderd om meer eenheid
met het witte metselwerk van de nieuwbouw na
te streven. De architect wilde de villa slopen om
plaats te maken voor een rond pavijoen. De directie
voorkwam dit, omdat de villa bekend stond als
het hart van de eerste jeugdzorg van Nederland.
De vrijstaande villa aan de Bredaseweg 50
telt drie woonlagen en is opgetrokken in
schoonmetselwerk onder een rieten kap.
Een karakteristiek gebouw met opvallende
uitbouwen, ronde erkers, dakkapellen, een
inpandig balkon en een zwaar uitgevoerde
schoorsteen. De toepassing van verschillende
materialen en metseldetails is nauwelijks nog
zichtbaar, omdat de gevels werden gewit.
Hiermee is de kracht van de expressionistische
architectuur verloren gegaan.
Intern zijn wijzigingen doorgevoerd die de
structuur van het pand feitelijk niet hebben
veranderd. Trappen zijn veranderd en de
achtergevel is door de afbraak van het kleuter
huis niet meer in oorspronkelijke vorm. Verder
zijn vloeren, balklagen en de kapconstructie
onaangetast. Het interieur was van een hoge
allure, zij het door de jaren heen steeds meer
aan het zicht onttrokken, maar gelukkig nog
gedeeltelijk aanwezig.
Bijzonder is de bidkapel in de villa, die in 1932
werd uitgebreid. Op het dak van een van de
erkers, waarin de sacristie was gelegen, werd
een kruis geplaatst. De ruimte is nu in gebruik
als kantoor, maar de aanwezige elementen
zoals altaar, beschilderingen en het getoogde
plafond zijn nog aanwezig, echter aan het
zicht onttrokken door onder andere een
verlaagd plafond. De kapel is beschilderd door
de bekende priester-schilder Gerard Mathot.
Heemschut Brabant heeft zondermeer gesteld
dat we hier te maken hebben met een bijzonder
gebouw, dat niet verloren mag gaan. Niet
alleen voor wat betreft de architectuur, maar
ook vanwege negentig jaar geschiedenis van
de kinderzorg in Nederland. Tevens is het
interieur van belang, met name de kapel.
Met deze constatering heeft de commissie,
na de melding dat de jeugdzorginstelling
Juzt als eigenaar-gebruiker failliet is en de villa
mogelijk met sloop bedreigd wordt, een verzoek
bij de gemeente Zundert gedaan om een
gemeentelijke monumentenstatus. Die heeft
het verzoek in behandeling genomen.
Kleuters wonen een dienst bij in de kapel.
Bron: Stichting erfgoed Juzt
Gerard Mathot (1911-2000)
was priester en schilder van
religieuze kunst. Zijn werk
bevindt zich in vele kerken,
kloosters en kapellen door
heel Nederland en België.
Behalve schilder werd hij ook
bekend als pentekenaar en
beeldhouwer. In 1943 werd zijn
werk in boekvorm uitgegeven.
Luchtfoto van de huidige toestand met
de concentrische aanleg rond de villa.
Foto: Thom van Amsterdam
31 HEEMSCHUT
December 2021
