Twee Drentse Heemschut
ters, Gerard de Vries en
Frans Schouten, schreven
een boek over de caféve
randa's in hun provincie.
Een rijk geïllustreerd boek
over een rijke historie. Ze
laten zien wat er nog is en
ook hoeveel er helaas
verloren is gegaan.
Bewust maken
Beter gesitueerden
AANGENAAM
VERPOZEN
Eric le Gras
De Vries, zelf kleinzoon van een uitbaatster van
een café in Assen, benadrukt dat de veranda's
veel meer zijn dan een uitbouw van een café of
hotel: 'Het zijn symbolen van de dynamische
tijd waarin ze gebouwd zijn, met name de
periode van rond 1900 en daarna. Mensen
kregen toen wat meer vrije tijd en steeds
grotere groepen stedelingen konden een fiets
aanschaffen of de tram nemen naar het platte
land. Je kunt zeggen dat de veranda's het begin
van de recreatie en het massatoerisme markeren.'
De Vries en Schouten begonnen aan hun boek,
dat de titel Aangenaam Verpozenveranda's
bij Drentse cafés kreeg, met het inventariseren
van verdwenen en nog bestaande veranda's.
'Het was monnikenwerk in het provinciale
HOTEL SMIT, VALTHERMOND
archief', zegt Schouten: 'Maar toen ik er dieper
in dook, was ik verloren. Wat een prachtige,
vaak luxueuze ontwerpen en wat een boeiende
verhalen. We moesten ons inhouden, het boek
had makkelijk flink wat dikker kunnen uitvallen.'
De inventarisatie, inclusief historisch beeld
materiaal, krijgt veel aandacht, maar het boek is
verre van saai en vooral gericht op een breed
publiek. Schouten: 'We willen de lezers in de
eerste plaats de rijke historie van de veranda's
laten zien en daarnaast willen we ze bewust
maken van wat er verloren dreigt te gaan.
Bij Heemschut werken we doorgaans reactief,
we wachten tot er iets mis dreigt te gaan.
In de praktijk ben je dan vaak aan de late kant.
Proactief werken is effectiever, denk ik.'
Schouten licht dat toe: 'Als mensen meer oog
krijgen voor het erfgoed in hun omgeving, dan
letten ze beter op en komen ze als dat nodig
is ook eerder in actie. Dat hopen we met dit
boek te bereiken. Daarbij helpt het, dat de
periode waarop we ons richten - ongeveer
de tijd van 1895 tot de Tweede Wereldoorlog -
nog herkenbaar is en aansluit bij bestaande
gevoelens van nostalgie. Bescherming door
bewustwording, zo kun je het samenvatten.'
Maar Aangenaam verpozen is vooral een boek
met fraai beeld, mooie verhalen en interessante
observaties. Zo zijn veel veranda's te vinden in
het noorden van Drenthe, in wat nu de gemeente
Tynaarlo is. Logisch, want daar gingen de wat
beter gesitueerde inwoners van de stad
Groningen naartoe als ze een dagje uit wilden.
Oude foto's: uit besproken boek
September 2021
