Het zal velen zijn ontgaan dat in Nederland tweehonderd jaar geleden werd
beslist welke wegen rijksstraatwegen zouden worden. Dat geschiedde door
Willem I bij Koninklijk Besluit op 13 maart 1821. Dat besluit was goed voor
honderd jaar wegenaanleg en -onderhoud.
Historisch perspectief
FIETSE
PÖUÜE
RIJKSSTRAATWEGEN
Herman Gelens
John van Leuken
De wegen die het Besluit van 1821 voor uitbouw
beoogden, hadden een wisselend lot. Hun ge
schiedenis is nu opgetekend en vastgelegd op
de website www.rijksstraatwegen.nl door John
van Leuken. Het is geen site voor louter passieve
kennisoverdracht: hij bevat alle aanwijzingen om
de acht rijksstraatwegen en hun zes zijtakken te
fietsen, althans: voor zover nog mogelijk.
Aanleiding om John te interviewen en hem eerst
de vraag voor te leggen hoe hij op dit bijzondere
onderwerp kwam. 'Ik interesseerde me voor ge
schiedenis én infrastructuur en ik fietste graag.
Ik kwam in aanraking met de rijksstraatwegen en
realiseerde me het jubileum als aanleiding voor
uit te zetten fietsroutes, daar had ik al ervaring
mee. Het voorwerk was vooral computerwerk:
bestonden de tracés nog? Vervolgens keek ik
welke bezienswaardigheden langs de route te
vinden waren. Ik steunde op landschapsorganisaties
en historische verenigingen. In een proefroute,
Leiden-Utrecht, testte ik mijn werkwijze. Daarna
werkte ik successievelijk alle routes uit en testte
die: fiets op de trein, route rijden van begin- tot
eindstation, met vrouw of vrienden en het resul
taat op mijn website zetten. Wie de routes gaat
fietsen hoeft geen boek te kopen, je kan dankzij
de site zo van start en dan hopelijk doorgaan tot
de laatste route is afgewerkt.'
John licht toe: 'Openbare wegen bestaan al heel
lang. In het Oost Frankische Rijk had je stratae
imperiales en in 1158 onderscheidt de wet al viae
publicae, openbare wegen. In de Nederlanden
heetten deze heerwegen, wegen die de heer toe
gankelijk houdt. Daarmee werden ze onder
scheiden van buur-, lijt- en notwegen; die konden
worden afgesloten en werden in principe alleen
Het rijkswegennet in 1914.
