Eeuwenlang betekende de zonsondergang het einde van de dag.
Ook schepen gingen dan voor anker. Rond 1850 veranderde dit.
Een stelsel van oeverlichten ging de vaarwegen aangeven. Dat gaf
schippers de mogelijkheid om gedurende de nacht door te varen.
Voorwerk en samenwerking
Op 30 januari 1865 deelden de Belgische com
missarissen in de Permanente Commissie aan
hun Nederlandse ambtgenoten mee dat zij
...door hun gouvernement belast zijnzich met
hunne Nederlandsche ambtgenoten teverstaan,
om tot de uitvoering van een ontwerp te komen,
strekkende om over de gehele uitgestrektheid
van de Wester Schelde een stelsel van verlichting
te bepalen, waardoor de zeeschepen in de
gelegenheid worden gesteld de rivier zoo wel
des nachts als bij dag te bevaren.
BELGISCHE
OEVERLICHTEN LANGS
WESTERSCHELDE
Tekst en foto's: Gertjan de Boer
HEEMSCHUT
September 2021
Het hoge en lage licht bij Dishoek.
Zo werd langs en in de Westerschelde in 1867
een stelsel van lichten ontstoken. Bijzonder is
dat België deze liet aanleggen voor de Antwerpse
haven. Vandaag de dag wordt dit stelsel in
haar voortbestaan bedreigd.
In de 19e eeuw nam het maritiem verkeer sterk
toe. Dit kwam door de groeiende internationale
(koloniale) handel en door de uitvinding van
die eeuw: stoom. Europese havens wilden hier
van profiteren en profileerden zich. Met de
periode van de Schelde-afsluiting tussen 1585
en1795 nog vers in het geheugen, deden de
havenbonzen er alles aan om Antwerpen
zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Maar de
haven had een groot probleem. Waar rond
1850 de concurrerende havens bij nacht
bereikbaar werden door vuurtorens en
lichtopstanden, bleek dit voor Antwerpen
een onmogelijkheid. Want hoe kon de haven
bij nacht bereikbaar worden terwijl de rivier
erheen - de Westerschelde - voor 88 kilometer
over Nederlands grondgebied meanderde?
Uiteindelijk duurde het anderhalf jaar voordat
Den Haag groen licht gaf. Eén detail werd heel
uitdrukkelijk genotuleerd: België zou tot in
lengte van dagen opdraaien voor alle kosten.
Vandaag de dag stuurt Rijkswaterstaat nog
steeds de onderhoudsrekening naar Brussel.
Eind 1868 werden elf lichtopstanden, één
vuurtoren in Breskens en vijf lichtschepen
ontstoken. Vanaf nu was de Antwerpse haven
bij nacht bereikbaar. Een belangrijke rol was