Meesterwerk
beantwoordt. Ze vindt de ruimtelijke indeling
onhelder en onoverzichtelijk. Naar verluidt
heeft ze behoefte aan meer openheid, zakelijk
heid en wendbaarheid. Ze wil een geheel open
werksituatie die spontane contacten en flexibele
inzetbaarheid zou bevorderen. Vandaar dat ze
besloten heeft om de Rekenkamer drastisch
te verbouwen. Ze liet het Rijksvastgoedbedrijf
een Europese aanbesteding uitschrijven ter
selectie van een 'integraal ontwerpteam' voor
een 'ingrijpende verbouwing', die meer dan
5,35 miljoen euro zal kosten. In februari werden
drie ontwerpteams geselecteerd waarvan dit
najaar een schetsontwerp wordt verwacht.
De winnaar zal het plan voor de verbouwing
moeten realiseren tussen 2024 en 2027.
Het is een onheilspellende gang van zaken,
die velen met grote bezorgdheid vervult.
Interne straat in de Algemene Rekenkamer.
Verweving oude en nieuwe trappen.
Hannie en Aldo van Eyck
De Algemene Rekenkamer, het laatste gebouw
van een van de belangrijkste Nederlandse archi
tecten van de 20e eeuw, is in menig opzicht
een uniek bouwkundig erfgoed dat dringend
als rijksmonument moet worden beschermd.
Het Rekenkamergebouw is een meesterwerk.
Aldo van Eyck gaf een laatste maal gestalte aan
de invloedrijke denkbeelden die hij tijdens zijn
loopbaan had ontwikkeld: zijn visie van het
huis als een kleine stad, zijn concept van het
'tussen', de ingang als 'partituur van komen en
gaan' en de ontwikkeling van een dynamische
harmonie door de verzoening van tegendelen
zoals deel-geheel, binnen-buiten, open
gesloten, oud-nieuw.
Van Eyck kon in dit gebouw ook een lang
gekoesterde droom verwezenlijken: de
samenwerking met een beeldend kunstenaar.
De polychrome gevels van geglazuurde tegels
werden in nauw overleg met de architect ont
worpen door schilder-colorist Jaap Hillenius.
Het gebouw bleef tot dusver volledig in zijn
oorspronkelijke staat bewaard. Dat geldt vooral
voor het interieur dat door de verbouwing
ingrijpend dreigt te worden aangetast. Intern
zijn bij het Rijksvastgoedbedrijf al schetsen
gemaakt die dermate radicaal 'open' zijn dat het
karakter van de ruimte teloorgaat. Met name
het sfeervolle interieur van de bibliotheek, op
een eigen manier even kleurrijk als alles in het
gebouw, loopt gevaar, 'omdat ambtenaren
tegenwoordig geen boeken meer lezen.'
Het Rekenkamergebouw getuigt niet alleen
van het kunstenaarschap van Aldo van Eyck,
het is ook een monument van een tijdperk.
Het belichaamt een opvatting van het ambtelijk
samenwerken binnen een stedelijke context.
Het verbindt oud met nieuw, is tegelijk formeel
en informeel, huiselijk en dynamisch, geborgen
en open, stedelijk en organisch. Het is een
kantoorgebouw dat als architectonische creatie
uniek is, een kostbaar erfgoed dat we onge
schonden aan de volgende generaties moeten
doorgeven. We steunen dan ook volmondig het
initiatief van Heemschut en het Cuypersgenoot-
schap om de Rekenkamer als rijksmonument
voor te dragen.
FrancisStrauven is architectuurhistoricus
en auteur van de monografie 'Aldo van Eyck -
relativiteit en verbeelding' (1994). Izak Salomons
is architect en auteur van het boek 'Met kleur
gebouwd' over de Algemene Rekenkamer (1999).
Prof. Herman Hertzberger over de
Rekenkamer: 'Aldo's Rekenkamer is
een kunstwerk, een te beschermen
monument, waarvan de materialiteit
ongeschonden moet bewaard blijven,
ondanks de nieuwe functies die het te
herbergen krijgt. Wanneer het in de
17e of 18e eeuw zou zijn gebouwd,
zou men het tot in de kleinste details
bewaren als specimen karakteristiek
voor een bepaald tijdvak. Zo moeten
we mijns inziens ook met de
Rekenkamer omgaan.'
Foto's: Izak Salomons
Het restaurant met centraal het trappenhuis.
Geveldetail met gekleurde tegels en cannelures.
31 HEEMSCHUT
September 2021
