Toekomstplannen
Koning noemt de Atlantikwall 'een vergeten
monument'. Alleen Huisduinen heeft er een
museum aan gewijd. In ons land zijn diverse
overblijfselen te vinden, in Santpoort, Egmond,
de Schnellbootbunker in IJmuiden, Hoek van
Holland, Noordwijk en Scheveningen bijvoor
beeld. 'Dit is redelijk centraal binnen de Atlantik
wall, je kunt over de eilanden uitzwerven of
naar beneden zakken. In Den Helder hebben we
verder de Kroontjesbunker, daar zijn er maar
drie van in de hele Atlantikwall, nog een in
Denemarken en een in Frankrijk. De lucht
verdediging van de hele omgeving werd van
hieruit verzorgd. De Zandloper is ook zo'n
bunker, M219 heet die, daar moesten kanonnen
op van de ontmantelde Gneisenau, zoals vaker
werd gedaan met scheepsgeschut. Bijna een
vrachtwagen met zand kwam eruit. Het is
nu een klein museum.'
Onder het gebouw ligt een grote kelder, waarin
jarenlang een halve meter water heeft gestaan.
Er hangt een bijzondere sfeer en wat de plannen
ermee zijn weet Koning nog niet. Voor de boven
grondse vleugel die wordt opgeknapt is wel
een bestemming verzonnen:
bij de Stelling Den Helder. 'De Stelling van
Amsterdam is Unesco-werelderfgoed, maar
wij hadden dat eigenlijk ook moeten zijn!'
De Stichting Erfgoed Den Helder beheert
alle forten en verdedigingswerken in en om
de marinestad, op Fort Erfprins na, dat nog
bij de marine in gebruik is. Het vastgoed is in
handen van de gemeente, de club van Koning
doet het beheer.
Het administratiegebouw is eigendom van BOEi.
'Aan de ene kant van de muur laten we de
oorlog zien in chronologische volgorde; aan de
andere kant de Atlantikwall van Noorwegen tot
Biarritz met foto's en schaalmodellen. En in het
midden laten we de oorlog zien, met accent op
Den Helder. Het is best een heftig verhaal dat
over Den Helder te vertellen is.' Dat gebeurt
aan de hand van het boek van de journalist
Anthony van Kampen die er woonde. Aan het
plafond hangt de vleugel van een neergestorte
Messerschmidt, eronder de motor van een
Lancaster-bommenwerper. In een audiovisuele
presentatie komen getuigen van de oorlog aan
het woord. Den Helder is 177 keer gebombar
deerd. Voor de oorlog telde het 36.000 inwoners,
na de oorlog 5.000.
Het 'tempelfront' van het /Sink
voormalige administratie
gebouw.
De grote zaal bevat een
aantal aparte hokjes.
In de kelders heeft jarenlang
water gestaan.
29 HEEMSCHUT
September 2021
erfgoedlogies. 'We denken aan drie van
dergelijke logies, het zijn ingewikkelde tijden
dus daar hebben we nu geen haast mee.'
De publieke belangstelling voor het Atlantikwall
Centrum wisselt. Soms kan je er figuurlijk een
kanon afschieten, maar op deze doorsnee dag
druppelen toch enkele tientallen bezoekers
binnen. Ze combineren een bezoek met
het 300 meter verderop gelegen imposante
Fort Kijkduin. Wat Koning betreft mogen de
Nieuwediepers, zoals inwoners van Den
Helder zich noemen, wel wat nieuwsgieriger
zijn naar het vorig jaar in de ruïne geopende
centrum. Bezoekers komen voor het overige
overal vandaan. Onder hen ook Duitse
toeristen. Koning had met een van hen een
bijzondere ervaring. 'Die was blijkbaar on
kundig van de geschiedenis, want hij ontkende
dat Duitsland ooit Nederland had bezet!'
Informatie is te vinden op:
www.atlantikwallcentrum.nl.
Peter Schat is lid van
Heemschut Noord-Holland
