Restauratie
Cultuurmijl
De TET
Crowdfunding
Spoorwegerfgoed
Inmiddels vordert de restauratie van de eerste
Enschedese elektrische tram, de TET1, gestaag.
In het Brabantse Overloon werkt een aantal
restauratiedeskundigen aan het minutieuze
herstel. De oplevering is in 2023 voorzien.
De tram is volgens de liefhebbers uniek: het is
het eerste exemplaar van de kleine fabrikant
Pennock uit Den Haag. Dat de Nederlandse
fabriek een rijtuig leverde was in 1908, bij de
oprichting van het trambedrijf, heel bijzonder.
De meeste rijtuigen die in ons land werden in
gezet, werden geleverd door Duitse fabrikanten.
De tram heeft in het Register Mobiel Erfgoed
dan ook de A-status toegekend gekregen.
De gerestaureerde tram ziet er weer prachtig
uit, maar het liefst zien de liefhebbers de tram
ook weer daadwerkelijk op de rails. Daarom is
het tracé via de Cultuurmijl bedacht. Dit is de
verbinding tussen het centrum van Enschede en
Roombeek, het gebied waar op 13 mei 2000 de
vuurwerkramp heeft plaatsgevonden. De wijk
is nu voor bezoekers van buiten de stad een
interessante bestemming, ook vanwege de
bijzondere opzet en architectuur.
Om het project meer te laten leven maakte de
Hogeschool Saxion op verzoek van de leden
van de Tramweg-Stichting als studieobject
een aantal presentatietekeningen. De route
werd uitvoerig beschreven en de kansen voor
toerisme liggen voor open doel. Wie weet heeft
Enschede net als Istanbul, New Orleans of
Peking over een aantal jaren ook een historische
tram terug in de stad. Dan kan al rijdend het
verhaal worden verteld van het unieke rijtuig,
dat als Haagse eenling verweesde tot tuinhuis,
maar dankzij particuliere erfgoedbeschermers
een bijdrage levert aan de kwaliteiten van
deze jubilerende voormalige industriestad.
Een zogenaamde rendering van de tram, gemaakt
door studenten van de Saxion Hogeschool.
Het Twentsche Electrische Trambedrijf (TET) werd opgericht in 1908 en reed met haar trams tot 1933. Het oorspronkelijke plan was een
tramlijn te exploiteren van Almelo naar het Duitse Gronau. Uiteindelijk werd alleen de tramlijn Enschede - Glanerbrug gerealiseerd. De lijn
was 7,5 kilometer lang en de spoorbreedte was precies een meter. Het bedrijf had bij aanvang zeven trammotorwagens in dienst, een jaar
later kwamen er twee bij. Vijf rijtuigen van de Haagse paardentram werden ingezet als bijwagens. Zo ontstond een betere verbinding met
het grensdorp Glanerbrug. Het personenvervoer nam echter na de Eerste Wereldoorlog al af. In Enschede kregen de in de jaren '20 nieuw
aangelegde singels gescheiden rijbanen, zodat de tram hier in de middenberm zou kunnen rijden. De sporen werden echter nooit gelegd.
Toen in 1928 de rijksweg tussen Enschede en Glanerbrug verbreed werd, moest de tramlijn worden herlegd. Dat bleek echter te kostbaar.
De gemeentebesturen van Lonneker en Enschede, beide aandeelhouder van de tramlijn, trokken de stekker eruit. Waarna vanaf 1933 bussen
werden ingezet. Pas in 1997 fuseerde de TET met de Gelderse Vervoers Maatschappij (GVM) tot Oostnet, waarna de naam van de Twentsche
vooralsnog definitief zou verdwijnen.
Een crowdfunding-actie is gestart om namens de bevolking het project 'TET 1 terug in Enschede' in 2025 als cadeau aan de stad aan
te bieden ter gelegenheid van het 700-jarige bestaan. Wie wil bijdragen aan de restauratie kan een bedrag overmaken op rekening-
nummer NL49 RABO 0323 5429 64 ten name van de Penningmeester van de Tramweg-Stichting onder de vermelding TET 1.
De route van de Cultuurmijl. Beeld: Tramweg-Stichting
Het jaar 2021 is door de Europese Unie uitgeroepen
tot het European Year of Rail. Onze erfgoedpartner
E-FAITH - the European Federation of associations for
industrial heritage an technical heritage, een groep van
erfgoedvrijwilligers, lanceert speciaal voor dit thema
jaar een nieuwe website. Op www.railheritage.eu
worden bedreigingen, goede voorbeelden, activiteiten
en andere kennis over spoorwegerfgoed onderge
bracht. Ook is er een overzicht te vinden van aan
gesloten organisaties. Een speciale trein die door
Europa rijdt in het kader van dit themajaar stopt
op 3 oktober in Bad Bentheim. Tevens vindt op
2 en 3 oktober een expositie plaats in de Museum-
fabriek in Enschede over de TET Tram 1.
21 HEEMSCHUT
September 2021
Stroinksbleek,
Roombeek
Cultuurcluster
Rijksmuseum
Jjwefithe
Lasonderkerk y
Muziekkwartier
W.Wilmii
plein
iude Markt
Museumlaan
Museumlaan
Rijksmuseum Twenthe
