DRENTHE Een bijzonder geval GRONINGEN Monument kunstmestpionier NIETAP - Op een ansicht uit 1910 staat de veranda van Café de Waag in volle glorie. Deze heeft echter de tand des tijds niet overleefd! De oorspronkelijke veranda werd wegens bouw vallige staat kort na de Tweede Wereldoorlog gesloopt. Lange tijd had het café geen veranda. Tot in de jaren '90 de uitbaters de wens hadden de veranda, die ze alleen kenden van een oude foto aan de muur in het café, in ere te herstellen. Met Klaas Helmholdt, de lokale aannemer, spre ken ze over herbouw. Ze constateerden dat het veel te duur zou zijn zo'n veranda bedrijfsmatig te herbouwen. Maar Klaas zegde toe dat, wan neer hij met zijn bedrijf zou stoppen, hij koste loos een nieuwe veranda zou bouwen als de eigenaren, de familie Giroldi, de materialen be taalden. Na zijn pensioen is Helmholdt aan de slag gegaan, met als enige richtlijn de foto van bijna 100 jaar oud. Na een aantal jaren werk kon Klaas de onderdelen in 1998 samenvoegen tot een prachtige reconstructie van de oor spronkelijke veranda. Helmholdt heeft een indrukwekkend bewijs van zijn meesterschap geleverd, de kopie is niet van het origineel te onderscheiden. Zowel voor de familie Giroldi als voor Helmholdt een werkstuk van liefde en met respect voor het verleden. Helaas hebben latere uitbaters zich minder goede beheerders getoond en is de veranda nauwelijks onderhouden, wat zijn sporen heeft nagelaten. Onlangs is het café verkocht en is er onduidelijkheid over de toe komst van het pand. Maar al is de huidige veranda niet de originele, het is toch de moeite waard deze fraaie reconstructie te behouden. Gerard de Vries en Frans Schouten Ansichtkaart uit 1910, collectie Historische Vereniging Roon. HEEMSCHUT September 2021 BAREVELD - Heemschut Groningen werd ge attendeerd op de verwaarloosde toestand van het monument voor K.J. de Vrieze. Het monu ment aan de K.J. de Vriezestraat te Bareveld werd op 8 oktober 1919 onthuld en is ont worpen door H.W. Scholten. De reliëfs - één met een ploegende boer, de ander met een onderwijzer voor de klas - zijn van E. Declercq. De Vrieze was als landbouwkundig onderwijzer werkzaam in Ommelanderwijk, Oude Pekela, Stadskanaal en schoolhoofd in Wildervankster- dallen. Tevens gaf hij les in de landbouwkunde in Veendam. Daarna was hij van 1893 tot 1901 leraar aan de Rijks Landbouw Winter School in Groningen. Hij wist de boeren in de Groninger veenkoloniën te bewegen kalium als kunstmest te gebruiken omdat er een tekort aan straten- drek was, wat als bemesting werd gebruikt. De Vrieze kon met praktijkproeven aantonen dat de landbouwopbrengsten aanzienlijk verhoogd konden worden. Hij schreef diverse leerboeken en gaf lezingen over de landbouw. Als eerbetoon werd het monument opgericht. De tekst op het monument luidt: Hulde aan de nagedachtenis van wijlen K.J. de Vrieze, overleden 30 januari 1915, den ijverige propagandist voor het gebruik van kunstmeststoffen in de Veen koloniën - hij wees den landbouw nieuwe wegen, de boer tot heil, het land ten zegen. Hij leerde de ouderen en onderwees de jongeren. Het monu ment is erg vervallen, vooral het gemetselde basement. De marmeren reliëfs vervagen door weersinvloeden. Heemschut Groningen heeft de gemeente Veendam, die verantwoordelijk is voor het onderhoud, benaderd. Onderhoud moet uit het reguliere onderhoudsbudget worden gerealiseerd. Het monument is onbe schermd, maar verdient toch zeker een status als gemeentelijk monument. Heemschut zal de ontwikkelingen kritisch volgen. Joop Leffers

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2021 | | pagina 17