Steriel landschap Kleinschaliger landbouw De schaalvergroting of een gebrek aan een opvolger, dwingt veel boeren om met hun bedrijf te stoppen. Ze verkopen hun land vaak aan een buurman die de bomen en struiken, die de afgrenzing vormen tussen zijn oude en nieuw verworven percelen, direct rooit. Het resultaat is meer kaalslag en eentonigheid, onder andere te zien ten noorden van Ter Aard. Bij Nijlande voorkwamen omwonenden de kap van een houtwal, die op gemeentelijke grond staat. Het rooien konden ze stoppen, maar nu gooit de boer die zijn land naast de wal heeft regelmatig afval op de wal. Of de bomen dat zullen overleven is de vraag. De omwonenden blijven in ieder geval alert. Bij datzelfde Nijlande wilde een boerin een wal juist sparen. Toen ze desondanks aan de randen van de wal ging kappen, grepen ook hier omwonenden in. De wal bleef gespaard, maar alertheid blijft geboden. De kaalslag is een langdurig proces. Fotograaf Hans Dekker liet in dit blad al eerder zien wat er gaande is. Het boerenland langs de Trek- gatenweg tussen Alteveer en Hollandscheveld oogde op zijn foto uit 2009 nog afwisselend en kleurrijk. In 2016 restte slechts een industrieel landschap, vooral door de kap van bomen en bomenrijen die de gemeente De Wolden vogelvrij had verklaard. Je ziet het niet alleen in Drenthe. Hanskamp komt uit de Achterhoek en kreeg tranen in zijn ogen toen hij zag hoe het afwisselende landschap rond de boerderij waar hij opgroeide, was ver anderd in een steriele vlakte. Berg is geboren in de Veenkoloniën, op een boerderij met 25 hectare land die werk en inkomen verschafte aan drie grote gezinnen en in de oogsttijd ook aan een flink aantal seizoenarbeiders. Nu is 25 hectare niet eens genoeg voor een enkel gezin. En daar blijft het niet bij. Bloemrijke akker landen komen en gaan, hoogteverschillen worden geëgaliseerd en zelfs de mentaliteit van de plattelandsbewoners verstedelijkt. Wat er gaande is, kun je op verschillende manieren beschrijven. Je kunt algemene termen gebruiken als rationalisatie, efficiency of schaalvergroting. Dat blijven loze kreten als je niet kijkt naar wat ze in de praktijk betekenen. In Drenthe is de sluipende teloorgang van het landschap overal zichtbaar en het wordt gaandeweg erger. Berg spreekt van een race to the bottom, die de Nederlandse boeren uiteindelijk zullen verliezen van buitenlandse collega's die meer ruimte hebben en nog verder kunnen gaan met schaalvergroting. Zo dus niet, maar hoe dan wel? Hanskamp en Berg zoeken het in middelschalige of kleinschalige landbouw, meer gericht op kwaliteit dan op kwantiteit. Zij beweren dat die tendens er is. Hopelijk kan dat de kaalslag van het platteland stoppen. Een zandweggetje in de buurt van Zeijen ging op in een aardappelakker. Gerooide bomen bij Zeijen. Foto's: Eric le Gras Een voorbeeld van kaalslag op het vanouds besloten platteland bij Rolde.

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2021 | | pagina 31