STADSCRAEN KOMT TERUG!
'Het kan, een middeleeuwse kraan authentiek, volledig functioneel herbouwen!'
Dat schrijft Martin Vos, voorzitter van de Stichting Stadskraan in de brochure
waarmee het project aan het publiek wordt voorgesteld. Daarmee moet een
verarming van de stad worden goedgemaakt die in 1836 plaatsvond.
Herman Gelens
Wat was er gebeurd? Aan de gracht bij de
Ganzenmarkt in Utrecht stond de oude kraan
die zorgde voor overslag naar de hoge kade van
goederen die schepen over de Oudegracht aan
voerden. Een goed onderhouden ambachtelijke
kraan in bakstenen behuizing, aangedreven
door menskracht. Waren de goederen op de
kade, dan werden ze geïnspecteerd en kon er
belasting over worden geheven.
Dat ging eeuwen goed. Het belang van de kraan
voor de stad was groot, zodat goed zorg
gedragen werd voor het onderhoud. Houten
versies werden regelmatig vernieuwd voor
de stenen versie kwam. Maar die kraan werd
slachtoffer van de Winkel van Sinkel, het
spreekwoordelijke warenhuis van Utrecht dat
in 1836 in aanbouw was. Sinkel had een klassieke
gevel bedacht met als zuilen vier gietijzeren
kariatiden, verwijzend naar de stad Athene,
een knipoog naar de Utrechtse universiteit.
Die beelden liet hij in serie gieten bij een
gieterij in Engeland. Ze werden per schip
naar Utrecht vervoerd. Daar werden ze
zoals gepland met de stadskraan uit het
schip gehesen. Dat ging drie keer goed.
Bij de vierde kariatide echter brak het
bovendeel van de kraan; beeld en puin
HEEMSCHUT 42
Februari 2021