Karakteristiek Post '65
Hybride
Vanuit maatschappelijk, ruimtelijk en sociaal-
economisch perspectief kenmerkt de periode
vanaf 1965 zich door ontwikkelingen met een
ingrijpende weerslag op de fysieke leefomgeving.
Na de zeer productieve wederopbouwperiode
kende de periode 1965-1990 een ongekende
bouwproductie. Een kwart van de huidige
woningvoorraad kwam toen tot stand. Typische
en karakteristieke maatschappelijke ontwikke
lingen kregen in de periode na 1965 grootschalig
hun ruimtelijke en architectonische weerslag.
Veel historische binnensteden waren in de jaren
'60 en '70 sterk in verval geraakt en werden in
het kader van stadsvernieuwingen gerenoveerd.
Door de soms wel heel voortvarende aanpak
van gemeenten en projectontwikkelaars van
vervallen wijken en stadscentra, zagen veront
ruste burgers vertrouwde stukjes stad in hoog
tempo verdwijnen en riepen dat een halt toe. Het
fenomeen inspraak deed zijn intrede, in de vorm
van medezeggenschap over de bouwplannen.
Ontwikkelingen als de onderwijsdemocratisering
en veranderende onderwijsopvattingen hadden
hun ruimtelijke impact. Talloze 'bloemkoolscholen'
werden gebouwd en universiteiten groeiden in
aantal en omvang. Burgers konden als gevolg
van de stijgende welvaart meer aan vrijetijds
besteding doen. Woonwensen en -ideeën ver
anderden en de toegenomen zeggenschap van
burgers over de eigen woning en woonomgeving
leidde tot andere, meer diverse woningtypologieën.
Voor mensen in kwetsbare posities werden de
kansen vergroot, wonen en zorg op maat
bevorderd, stedelijke woonkwaliteit verbeterd
en groene woonwensen werden gefaciliteerd.
Toen de steden overvol raakten, werden in het
kader van de 'gebundelde deconcentratie' groei
kernen gebouwd. Het zijn deze karakteristieken
die de Post '65 architectuur onderscheiden van
eerdere stromingen. Relatief veel mensen zijn
geboren in bloemkoolwijken of hebben die zien
bouwen. Velen gingen naar een 'bloemkoolschool'.
Als het gaat om de inventarisatie, waardering en
bescherming van Post '65 architectuur tekent
zich vanuit de verkenning een veld af met een
hybride karakter, dat sterk in beweging is.
Verschillende gemeenten tonen initiatieven en
sommige lopen vooruit met inventarisaties van
Post '65 architectuur, maar er zijn onderling
grote verschillen als het gaat om het formuleren
van beleid rond het Post '65 erfgoed.
Wat inventarisatie, aanwijzing en bescherming
compliceert, is de enorme hoeveelheid aan deze
architectuur in ons land. Mede om die reden
wordt de bijzonderheid ervan vaak niet
voldoende gezien. Men ziet monumentenzorg
vooral gekoppeld aan oudere objecten, zoals
kerken en molens. Als het gaat om bewoners
van Post '65 woningbouw, wordt gezocht
naar het verhaal en de belevingswaarden.
Essentieel voor de bescherming van Post '65
architectuur is het overtuigen van lokale bestuur
ders van de waarde van dit potentiële erfgoed.
Bij professionals groeit de waardering zeker, al
zijn er lokaal nog grote verschillen in de mate
waarin het erfgoed op het netvlies staat. Erfgoed
participatie bevindt zich deels nog in de kinder
schoenen, zeker waar het de periode Post '65
betreft. Toch zijn er talloze interessante, veelbe
lovende en verrassende initiatieven, soms vanuit
gemeenten, soms vanuit erfgoedverenigingen
en soms vanuit groepen burgers of individuen.
35 HEEMSCHUT
Februari 2021
