r
VRIJWILLIGER IS
EEN WERKWOORD
COLUMN
Erfgoedvrijwilligersprijs 2020
k
BERICHTEN VAN LEDEN
Broek in Waterland
Met groet, Cor te Boekhorst
Laurentiuskerk, Weesp
Dr. G.R. Zondergeld, Weesp
In juni 2018 schreef minister Ingrid van Engelshoven haar brief over
het erfgoedbeleid: Erfgoed Telt. Op pagina 23 van deze brief schrijft
zij: 'Het kabinet roept een jaarlijkse prijs in het leven voor het beste
vrijwilligersteam in erfgoed'. Zij hield woord en reikte deze prijs vorige
maand 'corona-style' uit in de Koninklijke Schouwburg te Den Haag.
Ongeveer 10 jaren geleden had ik contact met
uw organisatie. Het ging om hete behoud van
woningen aan het Burgemeester Paulplantsoen
in Broek in Waterland. Ik heb toen veel steun en
advies gekregen. Gelukkig zijn de woningen
nu voor de komende 25 jaren gered. In plaats
van sloop vindt nu renovatie plaats.
Terecht heeft de journalist André Verheul
in Heemschut 2020 nummer 4 de loftrompet
gestoken over de projectontwikkelaar
C.T.J. van Vliet voor het herstel en de volledige
transformatie van de vervallen neogotische
Sint Laurentiuskerk in Weesp. Toch ontbreekt
een aantal belangrijke facetten in zijn juichend
verhaal. Hij geeft wel Karel Loeff van Heemschut
de eer 'wellicht' Van Vliet te hebben beïnvloed
in zijn keuze voor behoud in plaats van sloop,
maar hij laat volkomen de belangrijke rol weg,
die het Cuypers Genootschap heeft gespeeld
door te stellen, dat de hele operatie 'een fluitje
van een cent zou zijn'. Minstens zo belangrijk
was het verzet vanuit de Weesper bevolking
tegen de door Van Vliet voorgenomen sloop
van de kerk (met alleen het behoud van de
toren), waarvoor deze overigens de steun kreeg
van het Parochiebestuur, de Gemeenteraad en
de Historische Kring. Enkele 'omwonenden'
echter, van de op handen zijnde bouwwerk
zaamheden op de hoogte gesteld door de
gemeente, en onder leiding van oud-hoofd
inspecteur van politie Kees Sietsma verenigd
in de Stichting Kerk en Tuin, kwamen met een
scherp kritisch rapport, overtuigd als zij waren
van de mogelijkheden om de kerk alsnog te
behouden. In dit rapport werden het Parochie
bestuur en Van Vliet ervan beschuldigd de
Gemeenteraad te hebben misleid en verkeerd
te hebben voorgelicht. Tegelijkertijd werden
bijna 2.700 handtekeningen opgehaald tegen
het sloopplan. Onder indruk van dit grote
verzet haalde Van Vliet, die zijn populariteit
in Weesp niet wilde verliezen, bakzeil en
leverde een prachtig werkstuk af.
Zeg 'vrijwilliger' en ik denk aan een soort Herman
van Veen-achtig rijtje: rondleiden, fietsen, onder
zoeken, poetsen, helpen, uitleggen, sjouwen,
repareren, sorteren, opruimen, invallen, schrijven,
lachen, samenwerken, oogsten, klussen, ver
trouwen en meedoen. Bijna tien jaar heb ik
gewerkt met de 75 vrijwilligers van de Grote
Kerk Naarden en in mijn huidige baan, tijdens
Open Monumentendag, zijn er naar schatting
18.000 vrijwilligers op de been. Onze sector is
nergens zonder hun inzet, kennis, scherpe blik
en kritische vragen.
Het was daarom een groot plezier om te mogen
bijdragen aan de verkiezing en uitreiking van de
eerste Erfgoedvrijwilligersprijs. Er zouden drie
erfgoedvrijwilligersteams verkozen worden.
Twee teams zouden uit handen van de minister
een cheque ter waarde van 5.000 ontvangen,
één team zou als winnaar een cheque van
10.000 in ontvangst nemen. Dat geld was
50/50 bestemd voor de organisatie en voor
het vrijwilligersteam.
Maar liefst 67 organisaties nomineerden hun
vrijwilligersteam! Na een eerste juryronde, onder
leiding van Laetitia Griffith en met niemand
minder dan Monumententalent 2020 en Heem
schutter Christian Pfeiffer in de jury, kon Neder-
land stemmen op een van de drie finalistenteams.
De finalisten hadden zelf filmpjes over hun werk
gemaakt en deze filmpjes werden door velen gezien.
Omdat de uitreiking dicht bij het Ministerie
plaatsvond, kon de minister ondanks de corona
restricties de prijs zelf uitreiken. We vroegen
Karel Loeff om moderator te zijn van de uitreiking,
wat een natuurtalent! Hij sprak met de ver
tegenwoordigers van de vrijwilligersteams over
hun werk. Allen vergaten het toneel en de
camera en antwoordden met passie: de Maas-
heggenvlechter, de digitale archeologie-speurder
en het bendelid, eh erfgoedbènde-lid.
Met zichtbaar plezier speldde de minister het
gouden speldje op de revers van het gouden jasje
van de Maasheggenvlechters. Een paar tellen
later werd dat gouden jasje aangetrokken door
de vertegenwoordiger. De andere twee finalisten
kregen zilveren jasjes en speldjes. De cheques
gingen omhoog en gouden serpentines vlogen
door de lucht. De heggenvlechters meldden in
een eerste reactie dat zij nieuwe overalls zouden
aanschaffen en vlaai zouden gaan eten. Op de
telefoon ontving ik een eerste bericht op de
uitreiking: 'Met die glitterjasjes en al dat goud
leek het wel de Toppers.' Er was maar één
antwoord mogelijk: 'Precies, dat zijn ze!'
I
Marlo Reeders is directeur van Stichting Nederland
Monumentenland, organisator van onder andere de
BankGiro Loterij Open Monumentendag en directeur
van de Nationale Monumentenorganisatie. Is bestuurslid
van Kunsten '92 en van de Vereniging van
Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen
in Nederland (VBMK). Haar huis in de
vesting Naarden is 334 jaar oud.
27 HEEMSCHUT
Februari 2021
