NOORD-BRABANT Tomado, wie kent het niet LIMBURG Overeys ETTEN-LEUR - De voormalige Tomado-fabriek, op de plek van het latere Fri-Jado op industrie terrein Vosdonk, aan de Roosendaalseweg hoek Oude Kerkstraat, zal worden gesloopt als er niet massaal aandacht komt om dit unieke architec tonische gebouw te behouden. Tomado is nog steeds een begrip in de Nederlandse huishoudens. Speciaal voor dit merk van huishoudelijke artikelen ontwierp toonaangevend architect Huig Maaskant (1907-1977) in 1955 fabrieken en kantoren. Het Tomado-complex is niet alleen vanwege zijn architectonische opzet monu mentwaardig. De fabriek is een icoon van de industrialisatie van kort na de Tweede Wereld oorlog. Het vertegenwoordigt het optimisme van een nieuwe tijd. De productiefaciliteiten in Etten-Leur waren een toonbeeld van de nieuwe, schone industrie. In 2014 heeft het toenmalige college van B&W het Tomado-complex op de gemeentelijke monumentenlijst geplaatst na een positief advies van de monumentencommissie. De nieuwe eigenaar heeft hiertegen echter bezwaar gemaakt en dat is gehonoreerd. De plaatsing op de monumentenlijst is destijds niet doorgegaan en dat is een grove fout geweest volgens Heemschut Brabant. De commissie vindt het niet te tolereren dat dit naoorlogse moderne industriële complex sneuvelt en heeft opnieuw verzocht om een nieuwe aanwijzing tot gemeentelijk monument. De plaatselijke heemkundekring ondersteunt deze aanvraag. Het gebouw staat momenteel leeg. Een waardestelling met her bestemmingsscan is juist dan goed te realiseren. Meerdere generaties inwoners van Etten-Leur waarderen het gebouw en vooral de herinnering aan dit bijzondere bedrijf. Daarbij, Tomado is niet alleen een begrip voor mensen uit Etten-Leur en Brabant, maar een begrip voor veel Nederlanders. Tom van Eekelen en Miriam van den Dries plan opgesteld met als uitgangspunt de vroegere bebouwingsopzet; de voormalige schuur bestond uit vier traveeën. Bij het plan werd rekening gehouden met het behoud van een oude kastanjeboom op de kop van het bouw werk. Het huidige dorpsbeeld wordt hiermee in hoge mate verbeterd. Waar eerst sprake was van een open gat in de bebouwingsstructuur, is nu een harmonisch beeld ontstaan met een nieuw karakteristiek gebouw met een lang gerekte straatgevel. Die is - zoals eigen aan historische Limburgse gebouwen - met stevige houten gebinten, een leemvulling en een over- kragend dak vorm gegeven. Op het dak zijn Oud Hollandse pannen toegepast. Binnen is uitgegaan van een moderne opzet. Aan de achterzijde van het gebouw is de kap doorgezet, zodat een overdekt terras ontstaat. Het resultaat is een dubbele woning met enerzijds het be staande woonhuis van Kunradersteen met een topgevel aan de straatzijde en de uitbreiding GULPEN-WITTEM - Afgelopen zomer was ik op bezoek bij de familie Gilissen. Gesproken werd over de reconstructie van een vakwerkschuur met bijbehorend woongebouw in Overeys. De start van het project was een gesprek met de gemeente, waarbij de familie Gilissen heeft gevraagd om medewerking bij de uitbreiding van hun woning. De gemeente gaf aan alleen mee te willen werken indien sprake is van het terugbouwen van een vroeger ter plaatse gelegen 'Oud Limburgse' schuur, die in 1969 gesloopt werd. Daarin was in het verleden een stroopmakerij gevestigd. De familie heeft het antwoord letterlijk opgevat en heeft vervolgens een architect gekozen, die op de hoogte is van de techniek van Limburgse vakwerkarchitectuur. Aan de hand van oude foto's is een reconstructie van het woonhuis met een langgerekte zijgevel van de vroegere stroopstokerij, waarbij de exacte historische situatie van de rooilijnen is aangehouden. Bovendien is de voormalige houten poort in het straatbeeld teruggebracht. Het geheel oogt als een perfecte vulling in een gebit, waar voorheen een tand ontbrak. Ray Lanswyer HEEMSCHUT Februari 2021

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2021 | | pagina 19