Special
Huize Adriana
Huize Adriana met alle schuren moest wijken voor een bedrijventerrein.
vloeit voort uit andere behoeftes en eisen
van de tijd. Die vragen om modernisering
en kostenbesparing en effenen de weg
voor nieuwe ontwikkelingen. Wat is daar
mis mee? Denk aan onze eigen klerenkast.
Daar gaan we zelf zo nu en dan doorheen
om eruit de kleding 'die echt niet meer kan'
te selecteren. Toch zijn beide onvergelijk
baar. Het beantwoorden van de hierboven
gestelde, lastige vraag als het gaat om ons
erfgoed, is sowieso meer dan een puur indi
viduele kwestie. Het gaat verder dan 'Is het
een mooi, karakteristiek of beeldbepalend
gebouw?' Laat staan 'Kan het nog wel?' Het
heeft te maken met herinnering, gehecht
heid en verbondenheid aan landschap of
plek, identiteit, maar ook met kennis die
met het verdwijnen ervan verloren gaat.
Kennis over dat gebouw en die plek, over
bewonersgeschiedenis, van gebruiken en
als voertuig van verhalen.
De Spaanse Polder, aan twee zijden omlijnd
door de Schiedamse en Delfshavense
Schie, herbergde eeuwenlang verbindings
routes en jaagpaden, waarbij historische
bedrijfsbebouwing de routes begeleidde. De
boer-eigenaar had huize Adriana indertijd
speciaal voor zijn 'meisje van stand' laten
bouwen en de boerderij daarom het uiterlijk
van een Kralings huis gegeven. Toen boerde
rij en schuren wegens gebrek aan opvolging
uiteindelijk leeg kwamen te staan, kwam het
kavel op het netvlies van een ontwikkelaar.
Diens businesscase pakte voor het histori
sche ensemble ongunstig uit. Huize Adriana
en de bijbehorende karakteristieke schuur
met drie kappen, moest plaats maken voor
een nieuw bedrijventerrein. Ondanks de
schijnbare eeuwigheidswaarde van de plek
en ondanks talloze protesten en oproepen
van Heemschut en Historisch Genootschap
Roterodamum om de sloop tegen te gaan
en het gebied als beschermd aan te wijzen,
viel het doek onverwacht snel en rigou
reus. Eerst werd het karakteristieke groen,
inclusief de monumentale bomen, gekapt
en gerooid, daarna volgden schuren en
woonhuis. Sfeerimpressies laten zien wat
de toekomst voor het gebied in petto heeft:
een bedrijfsverzamelgebouw van het type
dertien-in-een-dozijn, zonder enige relatie
met historie of context. Schrijnend in dit
specifieke geval is dat het bedrijventerrein
Spaanse Polder beschikt over voldoende
alternatieve ruimte op het bestaande bedrij
venterrein. Er is zelfs sprake van leegstand.
Het mocht helaas niet baten bij de gemeen
telijke beslissing om mee te werken aan de
sloop. Nieuwe, economisch gedreven toe
komstverwachtingen kregen voorrang en
de historische gebouwen en daarmee ook
het verhaal van 'Adriana' verdwenen met de
sloop.
Dit is maar één uit vele voorbeelden. Wie
om zich heen kijkt, ziet ons landschap -
zowel het landelijke als het stedelijke - op
veel plekken razendsnel veranderen. Vrije
uitzichten langs onze wegen zijn de laatste
decennia op de schop gegaan ten behoeve
van woonwijken, non-descripte kantoor
tuinen en bedrijventerreinen. En door het
hele land zie je dat individuele woningen,
boerderijen of schuren plotseling kunnen
Zo zijn er talloze voorbeelden, iedereen
kent ze, waarbij, ondanks onze goed opge
tuigde monumentenbescherming, nogal wat
aan dierbaarheid en waardevols verloren is
gegaan. Zo werd onlangs, bijna terloops,
aan de rand van bedrijventerrein Spaanse
Polder, het complete historische ensemble
Huize Adriana, gelegen aan de Overschiese-
weg, gesloopt. Geen monument. Althans,
nog niet, ondanks dat CU-SGP raadslid Ger-
ben van Dijk zich daar in de Rotterdamse
gemeenteraad sterk voor maakte en veel
succes had met zijn inspanningen om het op
de politieke en publieke agenda te krijgen.
Nieuwbouw met verdichting aan de weg Assen-Beilen.
