De sloopplannen voor het Amsterdamse huis waar Etty Hillesum haar beroemde boeken schreef, leidde deze
zomer tot zoveel beroering dat de gemeente Amsterdam de panden aan de Gabriël Metsustraat 2-6 met
spoed beschermde tot monument. Daarmee zijn ze gered. Een mooi succes.
Christian Pfeiffer
Woning Etty
Hillesum behouden
De drie panden in de zogenaamde eclecti
sche stijl zijn ontworpen als stalhouderij met
bovenwoningen door de bekende Amster
damse architect A.W. Weissman - bekend
van onder andere het Stedelijk Museum -
in samenwerking met P.H. van Niftrik, de
zoon van de vroegere stadsingenieur. Ze
zijn gebouwd in 1901 en staan aan het
Museumplein. Ze behoren tot de weinige in
rij gebouwde panden die hier vrij uitzicht op
hebben en zijn daardoor van grote waarde
voor het gevelbeeld van het plein. Boven de
ietwat rommelige plint zijn de panden uit
zonderlijk goed bewaard gebleven en verto
nen nog veel kenmerken van de eclectische
architectuur van omstreeks 1900: rijkelijk
bewerkte erkers, Franse balkonnetjes met
siersmeedwerk en decoratieve overste
kende afdakjes.
De panden Gabriël Metsustraat 2-6, in nummer 6 schreef Hillesum haar dagoeken.
Dagboek
Naast architectonische waarde vertegen
woordigt in het bijzonder huisnummer 6
ook cultuurhistorisch erfgoed. Dit pand
is het voormalige woonhuis van Etty Hil
lesum (1914-1943) en tevens het huis
waar zij de basis voor haar indringende
en wereldberoemd geworden dagboeken
schreef, die onder de titel Het Verstoorde
Leven werden uitgegeven. Het was haar
laatste woonhuis voor zij naar Westerbork
werd gedeporteerd. Aan de gevel hangt
ter nagedachtenis een plaquette.
Zoals betrekkelijk veel architectuur in
Stadsdeel Zuid kenden de panden een te
lage waardering, orde 3, op de zogeheten
ordekaarten: een apart systeem dat door
Amsterdam wordt gebruikt om de vele pan
den in de stad te beoordelen op monumen
tale waarde. En niet alleen de Gabriel Metsu
straat 2-6 werd te laag gewaardeerd. In het
geheel staat door dit gebrek aan waardering
de architectuur in Stadsdeel Zuid, wellicht
meer dan op andere plekken in de stad,
onder druk. Het Cuypersgenootschap vroeg
om sloop te voorkomen de monumentenstatus
aan en werd daarin ondersteund door Heem
schut Amsterdam. Vanuit de landelijke pers en
de buurt ontstond ook beroering. Deze druk
zorgde ervoor dat de gemeente Amsterdam
gebruik maakte van de spoedprocedure om te
komen tot een monumentenstatus. Daarmee
is sloop afgewend.
Voor Heemschut is er ook nog een ander
bijzonder detail te noemen: de genoemde
architect A.W. Weissman is in 1911 een van
de bedenkers en oprichters van Heemschut
geweest!
12 HEEMSCHUT september 2020
