cultuurhistorische waardestelling die klonk
als een klok: 'De mate van authenticiteit en
gaafheid van de Rotterdam is, zeker voor
een zeeschip dat 41 jaar wereldwijde vaart
en een bijna vier jaar durende oplegperi
ode in een subtropisch klimaat achter de
rug heeft, verbazingwekkend te noemen'.
Helaas verdween het rapport door allerlei
verwikkelingen in een la....
Blijvende aandacht
Studenten werken aan het kunstwerk Droomstad van Willem Akkermans.
Tijdens de behandeling van de Erfgoedwet,
die in 2016 in werking trad, bleek dat de
definitie van monument beperkt bleef tot
een 'onroerende zaak die deel uitmaakt van
cultureel erfgoed'. Naar aanleiding daar
van werd in de Tweede Kamer aandacht
gevraagd voor interieurensembles die op
grond van de wet geen bescherming zouden
krijgen. Vervolgens voerde de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed (RCE) het Pro
gramma Monumentale Interieurs uit om de
belangrijkste interieurensembles te inventa
riseren, waarbij het ging om de relatie van
roerende voorwerpen in samenhang met
een locatie. Met dit als uitgangspunt heeft
de RCE een lijst van toonbeelden opgesteld:
'een toonaangevend, karakteristiek voor
beeld, typerend, kenmerkend en/of repre
sentatief in zijn soort'.
In 2018 heeft de RCE 73 interieurs van heel
verschillende aard aangemerkt als monu-
Het hoofdmanoeuvreerbord in de machinekamer.
mentaal interieur. Een daarvan is het inte
rieurensemble van de Rotterdam. De RCE
rekent daartoe niet alleen kunst en interi
eur, die nauw met elkaar zijn verweven,
maar ook de brug, verblijven van beman
ning en passagiers en de machinekamer.
Met plaatsing op de lijst van monumentale
interieurs wil de RCE eigenaren en gebrui
kers zo goed mogelijk met advies bijstaan
in gebruik, behoud, beheer en ontwikke
ling. De status monumentaal interieur biedt
geen aanspraak op een financiële bijdrage.
Hoewel de erkenning als monumentaal
interieur belangrijk is, staat het bereiken
van een monumentenstatus en zelfs een
Werelderfgoed-status voor het SS Rotter
dam nog steeds op de verlanglijst. Het crite
rium 'onroerend' is een belangrijke drempel
die moet worden geslecht voor het aanwij
zen als (gemeentelijk) monument. Het is
merkwaardig dat het SS Rotterdam wordt
gezien als roerend, terwijl het bij de reno
vatie moest voldoen aan door de gemeente
gestelde bouwvoorschriften.
De erkenning van het interieurensemble op
de Rotterdam heeft geleid tot blijvende aan
dacht bij de RCE en nieuwe aandacht bij de
Universiteit van Amsterdam (UvA). In januari
jl. organiseerde de UvA samen met de RCE
een zesdaagse workshop aan boord met 15
studenten van de opleiding Conservering
en restauratie van cultureel erfgoed van de
UvA. De studenten vertegenwoordigden de
disciplines Moderne kunst, Historische inte
rieurs en Fotografie. Waar nodig boden zij
'eerste hulp' om beschadigingen of vervui
ling weg te nemen. Het enthousiasme van
de studenten bewees dat het SS Rotterdam
niet voor niets als monumentaal interieur is
erkend. Inmiddels wordt gewerkt aan een
vervolgproject.
Door behoud van het schip en het interieu
rensemble blijft de Rotterdam het vlaggen
schip van ons land.
Klaas Krijnen is voorzitter van de Stichting
behoud stoomschip Rotterdam Vrienden
van stoomschip Rotterdam
september 2020 HEEMSCHUT 11
