Monumenten van de toekomst
Gastcolumn
Leen Verbeek is Commissaris van de Koning in Flevoland
en voorzitter van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit.
Begin maart is op Park Vliegbasis Soesterberg de nationale dialoog
over bouwcultuur gehouden. Daar hebben vertegenwoordigers van
markt, overheid, kunst, cultuur en ontwerp met elkaar en met bewo
ners gesproken over hoe gezamenlijk kan worden gewerkt aan een
kwalitatief aantrekkelijke leefomgeving.
De grote woningbouwopgave, de noodzakelijke energietransitie en
de maatregelen die we moeten nemen in het licht van de klimaat
verandering. Centraal staat de Verklaring van Davos, in 2018
ondertekend door alle Europese ministers van Cultuur, die daarmee
cultuur en erfgoed als vertrekpunt nemen voor een goede omge
vingskwaliteit. Wij gebruiken nu de term Baukultur en benadrukken
dat zorg en aandacht voor onze leefomgeving nodig is in het belang
van alle bewoners van het land. De dialoog hierover is georganiseerd
door de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit, samen met Kunsten '92.
De kwaliteit van de fysieke leefomgeving zal hoger op de agenda
komen in Den Haag, bij gemeenten, waterschappen en in de Provin
ciale Staten. Er is bij de overheid ambitie om bouwwerken te reali
seren die over vijftig jaar erkend worden als monumenten van deze
tijd. Het gaat niet alleen om gebouwen, maar ook om installaties
voor duurzame energie en om de vormgeving van het landschap enz.
Om kwaliteit te leveren is enthousiasme nodig bij investeerders en
overheden, vakmanschap bij ontwerpers en adviseurs en draagvlak
en actieve ondersteuning bij de bevolking. Dat vraagt om ontmoe
ting, om dialoog. Bij het ontwerp van de Omgevingswet hebben we
gezegd dat er maar één regel in die wet hoeft te staan: 'kwaliteit,
gij zult het erover hebben!'. De dialoog over wat goed is en hoe het
beter kan, zal nooit verstommen. Die wens is verhoord.
Onze werelderfgoederen zijn niet zelden bouwwerken in onze strijd
tegen het natuurgeweld - met name het hoge water - maar er zijn
ook veel andere voorbeelden die onze cultuurhistorie kleur geven. In
deze tijd worden we opnieuw door natuur bedreigd. Historisch gezien
kunnen wij dergelijke bedreigingen aan. Onze culturele identiteit is
daarbij een krachtig wapen, waarbij de identiteit niet alleen uit het
verleden kan worden gehaald, maar steeds weer opnieuw gevormd
moet worden. Daarbij zal de ontwerpkwaliteit van doorslaggevend
belang blijken te zijn.
juni 2020 HEEMSCHUT 27
