Kwaliteit Monumentencommissies
Noord-Brabant
Nadat provincies in ons land verantwoordelijk werden voor het toezicht op onder andere monumentencom
missies heeft Heemschut Noord-Brabant direct contact gezocht met de leden van het interbestuurlijke toe
zicht om te vernemen wat deze taak nu precies in zou gaan houden.
Opmaat naar Omgevingswet
Tom van Eekelen
werkt r
waarbij
in de cc
De provincie Noord-Brabant heeft in het
interbestuurlijk toezicht geconstateerd dat
alle gemeenten anno 2020 een monumen
tencommissie hebben die voldoet aan de
wettelijke criteria (ten aanzien van taken,
deskundigheid, samenstelling, onafhanke
lijkheid, advisering en honorering) en dat
deze commissies consequent geraadpleegd
worden.
Nadat de Omgevingswet van kracht wordt
- de datum werd onlangs uitgesteld - zal het
aandachtsgebied 'monumentenzorg' onder
deel worden van de omgevingscommissie.
De gemeenten blijven verplicht zorgplichtig
voor het cultureel erfgoed. De Omgevings
wet beoogt meer ruimte voor initiatief en
dan is een goede informatievoorziening
voor monumenteneigenaren en belangheb
benden van belang. De Omgevingswet gaat
uit van een integrale afweging, dit komt het
beste tot stand op basis van integraal beleid.
Om dit te bewerkstellingen heeft de provin
cie Noord-Brabant een brochure gemaakt:
'Kwaliteit gemeentelijke monumentenzorg'.
Deze is de opmaat voor een handreiking voor
het adviesstelsel voor omgevingskwaliteit.
Deze handreiking is gemaakt door de VNG,
de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit en de RCE,
en bestaat uit twee delen. Deel 1 is gereed
en te downloaden via de website van
de Vereniging Nederlandse Gemeenten:
www.vng.nl
Gezamenlijk is onderzoek gedaan, zijn
oplossingen gevonden en werd als handrei
king een brochure samengesteld. De reden
daartoe was dat omissies geconstateerd
werden binnen verschillend functionerende
monumentencommissies in Brabant en
Heemschut graag samen met het toezicht
van de provincie wilde optrekken. Dat is
als zodanig ook geschied. Vanaf de start in
2016 tot in 2019 kunnen we spreken van
een nauwe samenwerking, waarbij verschil
lende monumentencommissies inmiddels
zijn 'opgeschoond'. Zo waren er voorbeelden
van gemeenten die de gehele monumenten
commissie naar huis stuurde tot vragen in
de Tweede Kamer of er toch wel op de juiste
manier toezicht werd uitgeoefend.
Deze periode werd afgesloten in 2018 door
een onderzoek van adviesbureau BMC
waarbij elke gemeente in Brabant in beeld
werd gebracht om vervolgens de pijnpunten
bloot te leggen. Van de gemeenten die toen
nog in gebreke waren, heeft het interbe-
stuurlijk toezicht contact opgenomen met
de diverse colleges van B&W en termijnen
gesteld dat de verbeterpunten opgelost
moesten worden.
In 2019 heeft I&O research in opdracht
van de provincie een steekproefonderzoek
gedaan bij acht gemeenten hoe de monu
mentencommissie functioneerde, waarbij
de onafhankelijk voorzitter werd geïnter
viewd evenals de beleidsmedewerker van
die gemeente. Dit onderzoek kende twee
hoofdvragen. De eerste betrof het func
tioneren van de monumentencommissie
en het draagvlak binnen de gemeente. De
tweede vraag of men klaar is voor de over
stap naar de Omgevingswet. Beter gezegd:
men al in de geest van deze wet,
de monumentencommissie op gaat
commissie ruimtelijke kwaliteit (CRK)?
Het beschermd dorpsgezicht van Den Hout,
najaar 2019.
