De Alddyk bedreigd
HEEMSCHUT SI
Geslaagde herplaatsing
Voordaan blijft park
FRIESLAND
Paessens - In het noordoostelijke puntje van
Friesland loopt tussen de plaatsjes Paesens
en Oostmahorn de Alddyk, een van de oud
ste en gaafste voormalige zeedijken van
Friesland. Pas enkele jaren geleden is het
waterkerend belang van deze dijk opgehe
ven. Daarom wil het Wetterskip Fryslan wel
van het beheer af. Hier en daar zijn stuk
ken al verkocht. Een aantal aanwonenden
vreest verder verval van de dijk en van de
wagengaten (coupures). Een lokale werk
groep heeft Heemschut Fryslan gevraagd
om mee te denken over herstel van een
kapotgereden wagengat. Maar eigenlijk
gaat het over de toekomst van de hele dijk
met toebehoren.
De Alddyk is vanaf de 10de eeuw aangelegd
als zeewering van Oost-Dongeradeel. Al in
1592 werd de dijk een 'slaper' door bedij
king van nieuwland aan de Lauwerszee.
Inmiddels ligt hier een forse zeedijk op Del
tahoogte en een afgesloten Lauwersmeer.
Na een waterkerend bestaan van ca 1000
actief
jaar is de Alddyk niet meer nodig.
Tot voor enkele jaren is door het Wetter
skip goed voor de waterkering gezorgd.
De dijk met smalle kruin en steil talud is
door de waterbeheerder ook altijd behan
deld als een cultuurmonument. In provinci
ale en gemeentelijke ruimtelijke plannen is
de hoge cultuurhistorische waarde van de
dijk vastgelegd. Niemand wil nog voor het
onderhoud zorgen en het wagengat ligt er
nog steeds gehavend bij. Heemschut Frys-
lan denkt graag mee over de toekomst en
heeft de lokale werkgroep geadviseerd om
de waarde van de oude dijk meer in de publi
citeit te brengen. Aanwijzing tot beschermd
gezicht zou al een stap in de goede richting
zijn.
Paula Voorthuiijsen
WMK
Bergen op Zoom - In 1961 werd het kantoor
van N.V. Machinefabriek Ijzergieterij 'Hol
land Bergen op Zoom' geopend. De archi
tecten waren Rampart en Muis en de bouw
werd gerealiseerd door Splunders' Aan-
nemings Maatschappij. Eén gevel bestond
uit sierramen van Wim Wagemans (Leiden
1906 - 's-Gravenhage 1993) vervaardigd in
gegraveerd en gestraald glas en glasappli-
qué. De ramen werden geschonken door de
architecten en aannemer, het personeel en
bedrijven waarmee de Holland zakendeed.
De geabstraheerde voorstellingen hebben
betrekking op de handel en industrie in Neder
land, Bergen op Zoom en de ijzergieterij. Cen
traal staat Mercurius, god van de handel.
In 2001 werd het kantoor gesloopt en wer
den de ramen uitgenomen en opgeslagen. In
2014 werd Willem Heijbroek, lid van de Werk
groep Monumentale Kunst (WMK), hierop
attent gemaakt. Hij beijverde zich voor her
plaatsing. Drie ramen bleken ernstig bescha
digd te zijn, waarvan één onherstelbaar. Na
inspanningen door de WMK in samenwerking
met de gemeente Bergen op Zoom, Snep
vangers Glasservice BV en Bruijs Jachtbouw,
zijn de ramen in oktober 2019 herplaatst in
laatstgenoemd bedrijf. De ramen zijn geres
taureerd en vervolgens 'ingepakt' tussen
twee glasplaten waardoor de duurzaamheid
is gegarandeerd. Ze zijn een prachtig voor
beeld hoe wederopbouwkunst een tweede en
duurzaam leven kan krijgen!
Johanna Jacobs
UTRECHT
De Bilt - Samenwerking in het veld werkt.
Dat is gebleken in Groenekan, waar de
inwoners in opstand kwamen tegen de
voorgenomen aanwijzing van park Voordaan
tot woningbouwlocatie. Heemschut Utrecht
en de Nederlandse Tuinenstichting trokken
gezamenlijk op '...om de cultuurhistorische-
en ensemble waarde vanwege de ligging
binnen het in 1919 deels verkavelde land
goed Voordaan' bij de gemeente voor het
voetlicht te brengen. Het parkbos, waar de
woningen zouden moeten worden gereali
seerd, vormt een integraal onderdeel hier
van. De Gemeenteraad van De Bilt heeft op
28 november 2019 besloten af te zien van
woningbouw op bovengenoemde locatie.
CD
Daarmee is deze dreiging gelukkig van de "S
~ZL
baan. y
■*->
Martha de Wit
maart 2020 HEEMSCHUT 15
