Special
Flevo-landschap
grote rol. Teneinde met de benodigde zware
agrarische machines op de landerijen te
werken, is het land ontwaterd. Het heeft
geleid tot een eenzijdig, voor de natuur pro
blematisch waterbeheer: heel Friesland kent
8200 peilvakken en, daarmee, verschillende
grondwaterpeilen. Inklinking en verzilting van
de veenweidegebieden zijn problemen die
de landelijke media halen. Borsen: 'Natuur
lijk zouden we de oorzaak, het intensieve
grondgebruik, moeten aanpakken. Maar dat
is kort door de bocht. Het is een complex,
maatschappelijk probleem dat je niet in één
keer op het bord van bijvoorbeeld de land
bouw kunt leggen. Uiteindelijk moet ieder
een bijdragen aan duurzame oplossingen'.
Dit gebeurt ook al.
In voorbeeldprojecten van Landschapsbe
heer Friesland, geïnitieerd binnen het Euro
pese Plattelandsontwikkelingsprogramma
(POP3), werkt Landschapsbeheer samen
met Friese agrarische collectieven aan
aanleg en herstel van kenmerkende cul
tuurhistorische landschapselementen zoals
houtsingels, greppels en poelen. Voor boe
ren en burgers zijn er middelen en Land
schapsbeheer deelt kennis over de waarde
en het onderhoud ervan. Het daadwerke
lijke effect van deze projecten blijkt in het
Nationaal Landschap Noardlike Fryske Wal
den: uit onderzoek blijkt een toename van
het aantal landschapselementen en verbe
tering van de hieraan gebonden biodiversi
teit. Borsen toont zich genuanceerd in veel
onderwerpen. Windmolens en zonneparken
wijst hij niet af: 'Schaal en locatie moeten in
balans zijn. Met kleine exemplaren bij indi
viduele boerderijen is weinig mis.' Ook vindt
hij lokale worteling belangrijk, bijvoorbeeld
bij natuurontwikkeling: 'Voorkom 'een lint
van zonnebloemen door heel Nederland',
ook daar waar ze nooit stonden.'
LANDSCHAPSBEHEER FRIESLAND
Onderzoek-, advies- en beheerorganisatie.
Knelpunten Friesland
Intensief landgebruik. Gebrek aan budget
voor landschap. Grote druk op buitengebied.
Toenemende schaalvergroting en afnemende
biodiversiteit.
Activiteiten en projecten
Landschapsbiografieën en omgevingsvisies,
initiëren projecten, plattelandsontwikkelingspro
gramma (POP), ondersteuning agrarische col
lectieven, ondersteuning bewonersinitiatieven,
onderzoek registratie landschapselementen,
monitoring biodiversiteit en cursussen hoog-
stamfruit snoeien.
www.landschapsbeheerfriesland.nl
Drie stallen met wolkenlucht.
In de vorige eeuw
werd de Zuiderzee
drooggelegd, waar
mee ook de Noord
oostpolder en de
Flevopolder ontston
den. En daarmee
Flevoland, de jong
ste en kleinste pro
vincie van Nederland. Basis hiervoor was
de Zuiderzeewet uit 1918, opgesteld na de
watersnood van 1916. Een aanzienlijk deel
van Flevoland kwam in bezit van Staatsbos
beheer, na 1986 kwam daar het Flevo-land-
schap bij. Het landschap kent een speciale
karakteristiek, zo vertelt Angélica van der
Heijden, hoofd beleid, kwaliteit en ontwikke
ling van het Flevo-landschap. De 5100 hec
tare die Flevolandschap in eigendom heeft
en beheert, bestaat uit moerassen, bossen,
graslanden, akkers en landschapselemen
ten. Op zich is dat nog 'gewoon', maar cru
ciaal onderscheid is dat de basis een geo
metrisch ontworpen landschap is. Alles is op
de tekentafel bedacht, uitgewerkt en daarna
aangelegd. Het landschap is dus relatief
jong. Het is daarom zaak uit te gaan van de
potentie van de terreinen en de ecologische
waarden niet te onderschatten. Het scham
peren over 'die paar populieren' is onterecht.
Zeearend Jannie, Flevo-landschaps trots,
is dit voorjaar geboren in de Lepelaarplas-
sen bij Almere. Het is een echte indicator:
zo'n vogel nestelt in het gebied omdat het
landschap aantrekkelijk is. Zorgen over het
landschap van de provincie zijn er ook. Er
liggen talloze opgaven, vanuit energietran
sitie, mobiliteit en klimaat, die hun impact
op het landschap hebben. Van der Heijden
maakt zich sterk voor het zogenaamde
groenblauwe casco van Flevoland, haar stok
paardje, bij het begeleiden van die opgaven:
'Hoe maken we bestaande én toekomstige
structuren robuuster en houden we het land
schap in takt. Je ziet dat er steeds meer
besef is dat dingen anders moeten: andere
energie, uit andere bronnen, anders boeren,
andere mobiliteit. Maar oude systemen zijn
diep ingebakken, met rationalisatie, effici
ency, lage prijzen en het maken van winst
als primaire doelen. De effecten daarvan zie
je rechtstreeks terug in het landschap. Om
deze koers te veranderen, moeten we echt
anders gaan denken en buiten gebaande
paden treden. Soms letterlijk.'
FLEVOLANDSCHAP
Terreinbeheerorganisatie.
Bedreigingen
Disbalans toekomstige ontwikkelingen van
de provincie. Verstedelijking in het bijzonder
Almere. Uitbreiding bedrijventerreinen, vlieg
velden en distributiecentra. Zonneparken en
andere activiteiten met groot ruimtebeslag.
Activiteiten
Rondleidingen, wandelingen, excursies, educa
tieve projecten.
www.flevo-landschap.nl
26 december 2019
