HEEMSCHUT /I
Vijf RK kerken in Noord-Groningen
Vissen herplaatst!
gazer
Enkhuizen
l Deventer
AmsterdamX^s
Huizen
Gouda
- - >,/VrH.Bergen op Ulvenhout
Zoom
GRONINGEN
Noord Groningen, een gebied van ca 769 vierkante kilometer en 92.000
inwoners telt vijf monumentale Rooms Katholieke kerken. In kerkelijk
opzicht is Noord Groningen moeilijk te vergelijken met de rest van Neder
land.
Nadat in 1594 de Spanjaarden in Groningen waren verslagen, werden
de bezittingen van de RK kerken en kloosters geconfisqueerd als vijan
delijk bezit. De pastoors werden uit hun ambt gezet; en konden kiezen
voor een overgang naar het 'ware christelijke geloof' het protestantisme
of konden met pensioen, dat werd betaald uit de geconfisqueerde goede
ren. Zo kwamen in de tweede helft van de 17de eeuw in de Ommelanden
rust en ruimte voor het RK geloof. Tot een echte grote bloei kwam het
niet. Rondreizende pastoors zijn er weinig en ze moeten niet opvallen.
WERKGROEP MONUMENTALE KUNST
Bergen op Zoom - Op 2 september werd het volledig gerenoveerde zwembad
De Schelp uit 1999 in Bergen heropend. Dankzij een lobby van de Werk
groep Monumentale Kunst is het kunstwerk 'Vissen' van Martha van Meurs
herplaatst: ditmaal in een gang richting zwembad. 'Vissen' werd oorspron
kelijk gerealiseerd voor de noordwestelijke wand van zwembad Gageldonk
dat op 19 april 1973, met de voltooiing van het buitenbad, werd geopend.
Het binnenbad was al in gebruik. Met de afbraak in 1999 van zwembad
Gageldonk werd 'Vissen' herplaatst in De Schelp. Dit werk heeft een grote
cultuurhistorische waarde. De op 29 juni 1917 in Bergen op Zoom gebo
ren Martha Kornelia de Jonge ontmoette op de Academie voor Beeldende
Kunsten in Rotterdam Anton van Meurs. Het kunstenaarsechtpaar vestigde
zich in Bergen op Zoom waar het decennialang een vooraanstaande rol bin
nen het kunst- en cultuurcircuit speelde. Voor hét belangrijkste evenement in
deze stad, de 'vastenavend', ontwierpen en vervaardigden zij wagens volgens
het maakprocedé 'tjeppen', het met
polyester matjes bekleden van de
mal. De belangrijkste kenmerken van
de monumentale wederopbouwkunst
komen in dit charmante werk terug:
het werken met nieuwe materialen - in
dit geval polyester - en het toepassen
van felle kleuren. Martha van Meurs
overleed na een zeer actief kunste
naarsbestaan op 3 mei 2007.
Johanna Jacobs
Diensten worden gehouden bij enkele belangrijke katholieke families te
Uithuizen, Bedum en Den Hoorn (staties). Dit bleef zo totdat uiteinde
lijk in 1853 de missiestaat (sturing vanuit Rome) werd opgeheven en de
scheiding kerk en staat in Nederland ontstond. In Uithuizen werd in 1857
een kruisbasiliek met ingebouwde toren gebouwd naar ontwerp van J. H.
Scheepers. In 1868 volgde in Kloosterburen de opdracht tot de bouw van
de kerk aan PJ.H. Cuypers. De kerk van Bedum, van de hand van A. Tepe,
dateert uit 1880. In 1924 werd in Delfzijl aan architect C.A. Hardeman
opdracht gegeven voor de bouw van de St Joseph kerk. In 1926 werd de
St. Bonifatiuskerk van Wehe-Den Hoorn, eveneens opgedragen aan Cuy
pers. Alle zijn nu rijksmonumenten, evenals de bijbehorende pastorieën
en/of begraafplaatsen.
In een gebied met teruglopende bevolking en kerkbezoek is/wordt het
moeilijk een parochie 'draaiende' te houden. Reden dat de vijfparochies,
na een intensieve samenwerking, op 11 maart 2018 een nieuwe parochie
hebben gevormd: De Heilige Liudgerparochie. Liudger (742 - 809) was
een 8ste-eeuwse missionaris in het gebied der Friezen. Het grootste deel
van de huidige provincie Groningen was toen Fries gebied. Voor Heem
schut Groningen is de herbestemming van religieus erfgoed een punt van
aandacht.
Gijsbert Boekschoten
14 december 2019
