De grote verbouwing
Gastcolumn
Fiks gm
Neder_
Flip ten Cate is directeur van
de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit.
I Q
Iemand vertelde me dat Flevoland, toen daar in februari een debat gevoerd
werd over de Omgevingsvisie, met kracht pleit voor de bouw van 'monumenten
van de toekomst'.
Goh, dacht ik.
Flevoland!
En toen dacht ik aan dat 'monument' dat maar niet afgebouwd wil worden, dat
halve kasteel bij Almere, dat nog steeds geen hotel is, noch een attractiepark,
noch iets anders, maar langzaam tot kasteelruïne vervalt.
Kunnen we dat wel, monumenten bouwen?
Kijk door je oogharen naar 2050, het is maar dertig jaar weg, net zo ver als
1990. We hebben heel Nederland verbouwd. Alle naoorlogse woningen inge
pakt in een isolatiejasje - hoe meer je isoleert, hoe minder je duurzaam hoeft
op te wekken. Ook het landschap is anders: de veenweidegebieden mogen
geen CO2 meer uitstoten, en dat kan alleen door de waterstand te verhogen.
Weg koeien en knotwilgen. En voor productie en transport van duurzame ener
gie komen er windmolens, hoogspanningsleidingen en naast zonnedaken ook
veel zonneakkers. Hoe eerder, hoe beter, want tijd is geld, en het klimaat moet
gered.
Er moeten trouwens ook nog een miljoen woningen bij, net zo veel als de Vinex
opgave van destijds. En wat bij de Vinex misging - de mobiliteit - moet nu wel
goed gaan. Dat vraagt enorme investeringen in openbaar vervoer en helaas ook
in asfalt.
Geen plek zal onberoerd blijven. Dat lijkt beroerd voor het bestaande cultuur
landschap en erfgoed. Onze planologen en ruimtelijk ontwerpers doen hun best
om de transitie onzichtbaar 'in te passen' in het landschap. Dat verklaart het op
een duin gelijkend dijkje op Ameland, dat een flinke zonneakker aan het zicht
onttrekt; en inderdaad, je ziet er geen fluit van. Maar niet bepaald een monu
ment van de toekomst.
Stel je eens voor dat we nu investeren in ontwerpkracht, in bouwcultuur. Stel
je voor dat er rijksbeleid komt, gericht op de beste architectuur, een stimu
leringsfonds voor innovatie, dat we voortaan élke opgave koppelen aan een
ander vraagstuk - een dubbeldoelstelling - én schitterend ontwerp eisen. Dat
bewoners meedenken én meeprofiteren van deze grote verbouwing. Nu leggen
we nog spuuglelijke blauwzwarte zonnepanelen op rode dakpandaken; maar
in Eindhoven print men zonnecellen in elke gewenste kleur en in elk gewenst
patroon op gevel- en dakpanelen. Nu vloeien de zonneparkwinsten nog in de
zakken van Duitse en Chinese investeringsmaatschappijen, maar in Breda zijn
het burgerenergiecoöperaties die aan de duurzaamheid verdienen.
De schoonheid bevorderen van dorp, stad en landschap, dat is de doelstelling
van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. Vandaar dat we met onze nieuwe cam
pagne Fiks Nederland! een culturele impuls geven aan de grote verbouwing die
voor de deur staat.
□«culturele 3
impuis van
do grot*
wbouwirsj
Hfcmidcihindi nl
juni 2019 HEEMSCHUT 27
