Special
De kraan opnieuw opgebouwd 2018.
Willemsoord Den Helder
Laakhaven in Den Haag
De twee grijperwipkranen aan de Laakhaven.
in afwachting van aanvullende technische
gegevens uit het archief van de firma Rit-
sema op basis waarvan het rapport waar
nodig aangepast kan worden om opnieuw
aan te bieden. Daarmee is het een stimu
lans voor een definitieve bestemming van
de kranen.
De voormalige marinewerf op Willems
oord heeft in 1995 grotendeels de status
van rijksmonument gekregen. De meeste
gebouwen en kraanbanen vallen hieronder,
maar er staan nog twee kranen die toen
te jong waren om voor deze bescherming
in aanmerking te komen. Beide kranen zijn
gefabriceerd door machinefabriek Hensen
te Rotterdam. Kraan no. 1 (1953, order
No. 4524) bevindt zich naast Dok I en heeft
een maximum hijscapaciteit van twaalf
ton. Kraan no. 2 (in 1940 geleverd aan de
scheepswerf J&K Smit te Kinderdijk onder
order No. 3535), bevindt zich naast Dok II
en heeft een maximum hijscapaciteit van
vijftien ton. Deze kraan is een vervanging
van de originele kraan op die locatie - iden
tiek aan kraan 1 - die in 2001 tijdens werk
zaamheden is omgevallen.
Het Natte Dok vormt het hart van de oude
Rijkswerf. Langs de noordwestzijde ligt
kraanbaan 3 waarvan de kraan in 2002
verwijderd is, naar verluidt vanwege groot
achterstallig onderhoud. Langs de noord
zijde ligt kraanbaan 4. De hierop lopende
kranen van de betonningsdienst zijn echter
al lang geleden verwijderd. Omdat kraan
3 er in 1995, ten tijde van de verwerving
van de monumentenstatus, ook nog stond
pleit NedSEK ervoor om ook voor deze
kraan een goede vervanger te vinden om
de oude skyline van de voormalige Rijks
werf weer compleet te maken. Het rapport
omvatte een technische omschrijving van
alle kranen, ontwikkelingsmogelijkheden
en aanbevelingen en een cultuurhistorisch
waardeoordeel. In 2018 zijn de kranen ook
daadwerkelijk opgenomen in het monumen-
tenregister als onderdeel van Willemsoord.
In een oudere binnenhaven, de Laakhaven,
staat een soortgelijk duo kranen als aan
de Hunzehaven, zij het dat het hier twee
identieke exemplaren betreft. Beide zijn
gefabriceerd door Conrad-Stork te Haarlem
en hebben een opeenvolgend ordernum
mer. De kraan met het bouwnummer 2198
staat aan de Neherkade, zijn collega met
nummer 2199 aan de Calandkade. Beide
kranen hebben een hefkracht van 3,5 ton
x 6 tot 17 meter en zijn gebouwd voor het
grijperbedrijf, maar kunnen ook dienen voor
overslag van stukgoed.
Oorspronkelijk zijn de kranen geleverd aan
de vestiging te Kralingse Veer, nabij Rotter
dam, van de Albatros Superfosfaatfabrie-
ken. Vlak na de aanschaf werd de fabriek
echter gesloten. No 2198 werd in 1972 door
betonfabriek Fabriton aangekocht en op
een kraanbaan aan de Neherkade geplaatst
voor de overslag van zand en grind. De
kraan is in 1998 buiten gebruik gesteld
en op een aparte fundatie opgesteld. Ver
volgens is de fabriek in 2002 gesloten. No
2199 is in 1972 door de bouwmaterialen-
handel Verhulst overgenomen en op een
kraanbaan aan de Calandkade geplaatst.
Ook de firma Verhulst heeft zijn bedrijfsac
tiviteiten ter plaatse gestaakt en omstreeks
2012 is deze kraan buiten gebruik gesteld.
In samenwerking met de Stichting Haags
Industrieel Erfgoed heeft NedSEK voor de
juni 2019 HEEMSCHUT 25
