Grote dakvlakken eerst benutten
Biomassa
Windturbines
De beste uitkomst van de discussie over
zonneweiden is volgens Heemschut echter
om de enorme oppervlakten aan onbenut
dakvlak op bijvoorbeeld bedrijventerrei
nen en (boeren)schuren eerst te benutten
voor energieopwekking. Waarom staat een
gemeente zonneweiden toe terwijl de plaat
selijke bedrijventerreinen uitblinken door
dakvlakken waar nog geen paneel op te
bespeuren valt? Voor schoolgebouwen komt
er nu een fonds, maar hoe zit dat bijvoor
beeld bij sporthallen? Ook hier valt, alvo
rens we ons landschap dichtzetten, een
eerste en grote slag te maken. Bij de aan
pak van boerenschuren kan een en ander
bovendien mooi gecombineerd worden met
de aanpak van asbestverwijdering.
Biomassa is een manier van energiege
bruik waarbij het hout uit karakteristieke
landschapselementen zoals houtwallen en
houtsingels opnieuw kan worden gebruikt
als energiebron. Een voorbeeld is landgoed
Twickel, waar biomassa wordt gebruikt voor
de verwarming van het kasteel. Op kleine
schaal is dit een mooi voorbeeld van circu-
laire energie, maar werkt dit ook op grote
schaal? De vrijwilligers van Heemschut
Overijssel merkten op dat de provincie in
haar visie zo zwaar inzet op biomassa, dat
aan de productie van al dat hout bij lange
na niet kan worden voldaan. Dan moet het
hout dus aangevoerd worden met alle nega
tieve gevolgen van dien zoals een toename
van transport. Of moeten we het waarde
volle agrarisch gebied benutten voor de
aanplant van nieuwe bossen? De dilemma's
worden er niet minder op.
Het opwekken van windenergie op zee zal
een oplossing bieden voor onze industrie.
Op het land zal de door wind opgewekte
energie vooral gebruikt worden voor huis
houdens en transport. Soms is er sprake
van zorg voor de aantasting van waardevolle
cultuurlandschappen. Vaak voelen bewo
ners zich geraakt in hun woongenot door
slagschaduwen, visuele verontreiniging of
geluid. Uit de discussie over de plaatsing
van nieuwe windturbines blijkt dat bezwa
ren deels kunnen worden weggenomen als
omwonenden zelf direct profijt hebben van
de opbrengst van de turbines. Maar daar-
Weinig fraaie toepassing van zonnepanelen
op de voorzijde van een gemeentelijk
monument aan de Rouwenhofstraat in
Wageningen.
mee is de schade aan het landschap vaak
niet weggenomen. Bij grote infrastructurele
projecten is er sprake van een regeling van
bijvoorbeeld natuurcompensatie. Maar dat
is in het geval van de aantasting van land
schap door bijvoorbeeld horizonvervuiling
lastig te beoordelen. Inmiddels zijn er archi
tecten die op een nieuwe manier inzichtelijk
kunnen maken welke impact de plaatsing
van windturbines heeft op het landschap.
Los van de keuze waar - langs kanalen,
snelwegen en op industrieterreinen - is de
vraag hoe - in een rij, op één lijn of juist
verspreid - van belang.
Waar krijg je ze te zien, in de openheid?
Welke zichtassen, zichtlijnen en karakteris
tieke skylines van dorps- en stadssilhouet-
ten als bijvoorbeeld Urk worden geraakt en
hoe schadelijk is dat voor ons landschap? Of
levert de plaatsing van windturbines juist een
nieuw element op in de schaal van ons land
schap, dat van oudsher al veranderd is door
delfstoffenwinning en energieopwekking? In
Groningen is een nieuw type windmolen van
maximaal vijftien meter in opmars. Ook dat
is een nieuwe ontwikkeling.
februari 2019 HEEMSCHUT 9
