Gastcolumn
Floris Alkemade is rijksbouwmeester
Naar een rijker, hechter
en schoner Nederland
Nederland verandert voortdurend. Al sinds de vroege menselijke bewoning heb
ben we ons met dijken beschermd tegen de dreiging van het water. In de loop
van generaties hebben die dijken structuur gegeven aan onze delta. Eerst hebben
we de bossen, toen het veen en daarna kolen en gas gebruikt als energiebron.
En telkens heeft dit zijn sporen achtergelaten in het land. Zo hebben ook de ste
den en dorpen, infrastructuur en landbouw onze landschappen vormgegeven. Er
is geen vierkante meter die niet door ons is bewerkt. Nederland is voortdurend in
beweging.
De komende decennia zal er meer dan ooit een beroep worden gedaan op ons
vermogen om het land op een slimme manier aan te passen aan veranderende
omstandigheden. De klimaatadaptatie, het verduurzamen van de landbouw, de
verstedelijking en de energietransitie; het zijn stuk voor stuk opgaven waarvan we
allemaal de gevolgen zullen ervaren. Deze noodzakelijke veranderingen leiden vaak
tot onrust en onzekerheid in de samenleving. Dat komt deels doordat de urgentie
om te veranderen vaak onterecht wordt geschetst in doemscenario's die zo drei
gend zijn, dat ontkenning en onverschilligheid gemakkelijk de kop opsteken. Dit
terwijl optimisme en verbeelding veel krachtigere motoren zijn voor verandering.
Het College van Rijksadviseurs, waar ik voorzitter van ben, heeft onlangs Pano
rama Nederland gelanceerd: een optimistisch toekomstperspectief voor de ruim
telijke inrichting van Nederland. In dit panorama verbeeldt het College hoe de
grote maatschappelijke vraagstukken van nu, de komende decennia de sleutel
kunnen vormen voor welkome, structurele verbeteringen van ons land. We tonen
een Nederland waarnaar je kunt verlangen.
We schetsen een Nederland dat in 2050 nog steeds voor iedereen uiterst her
kenbaar blijft, maar dat toch op allerlei terreinen fundamenteel anders werkt: de
manier waarop we reizen, de manier waarop we voedsel produceren, de manier
waarop we bouwen en de manier waarop we energie opwekken.
Geen enkele opgave staat op zichzelf. Door opgaven te combineren kan maat
schappelijke meerwaarde ontstaan. Hoe mooi zou het zijn om in een volledig zelf-
voorzienende woning te wonen? En hoe geweldig als onze waterveiligheid gepaard
zou gaan met de ontwikkeling van nieuwe natuur? Er liggen zo veel prachtige kan
sen. Onze boeren zouden een eerlijk inkomen kunnen verdienen, zonder dat voed
selproductie ten koste gaat van de natuur. We zouden meer tijd voor elkaar kunnen
hebben, wanneer we door slimme stedelijke planning de reistijden laten afnemen.
De huidige generatie Nederlanders wordt geconfronteerd met een aantal ingewik
kelde en zeldzaam relevante vragen die het beste in ons naar boven zullen halen.
Niet eenvoudig, maar een uitgelezen kans om Nederland rijker, hechter en schoner
te maken.
Zie ook: www.panorama-nederland.nl
februari 2019 HEEMSCHUT 27