Projectleider
Wat is een kerkenvisie?
Werkwijze
Eigen netwerkbijeenkomsten
Publicatie
Lilian Grootswagers is gevraagd om
als projectleider vanuit Heemschut
bij te dragen aan de Nationale Ker-
kenaanpak. Lilian heeft als vrijwil
liger ervaring opgedaan toen zij
zich inzette voor het behoud van de
R.K. Sint Jozefkerk in haar woon
plaats Kaatsheuvel. De herbestem
ming heeft een aantal jaren in beslag
genomen en werd in 2019 voltooid.
Lilian is initiatiefnemer van een aan
tal Brabantse en Europese initiatie
ven op het gebied van religieus erf
goed en heeft inmiddels haar eigen
adviesbureau. Ook heeft zij aan de
wieg gestaan van de Brabantse Open
Kerkendag. Voor Heemschut is zij
contactpersoon en rechtstreeks te
bereiken via grootswagers@heem-
schut.nl
Heemschut een ambitieus project! Samen
met onze provinciale commissies willen
we bij de lokale erfgoedorganisaties het
instrument van de zogenaamde kerkenvi-
sie onder de aandacht brengen.
Een kerkenvisie is het resultaat van een
gemeenschappelijk proces waarbij de
gemeentelijke overheid, kerkelijke orga
nisaties, omwonenden en andere belang
hebbenden samen kijken naar de waar
den en ontwikkelingen rond het totale
bestand van religieus erfgoed in een
gemeente. Dus gezamenlijk een strate
gische visie ontwikkelen voor alle kerken.
Welke religieuze gebouwen zijn er in een
gemeente aanwezig? Welke ontwikkelin
gen zijn te verwachten? Is er sprake van
krimp of groei van geloofsgemeenschap
pen? Dreigt sluiting? Zijn er mogelijkhe
den voor een verantwoord medegebruik?
Zijn er waarden die aanpassingen in de
weg staan? Moeten we sloop en heront
wikkeling incalculeren of zijn er kansen op
overname, instandhouding en herbestem
ming? Dit soort vragen komen in een dia
loog aan de orde, waarbij het uiteindelijk
resultaat, de visie, gedeeld kan worden of
bestuurlijk kan worden vastgesteld. Het
doel is te voorkomen dat er van geval tot
geval ad-hoc actiegevoerd moet worden
om kerkgebouwen te redden. Met een
dergelijke visie wordt vooraf overeengeko
men welke kant het met de gebouwen op
gaat.
Omdat eerdere kerkenvisies nogal van
aard en omvang verschilden, zal dit voor
jaar een handreiking verschijnen waarin
staat aangegeven waaraan een kerkenvi
sie in ieder geval moet voldoen.
Wat gaan wij als belangenorganisatie voor
behoud van erfgoed doen in dit proces?
Allereerst werkt Heemschut aan een
landsdekkende inventarisatie van alle
organisaties die zich richten op erfgoed
en erfgoedbehoud. Wellicht klinkt het ver
bazingwekkend, maar het is een lastige
klus om alle erfgoedverenigingen en orga
nisaties die zich inzetten voor behoud in
beeld te krijgen en te houden. Dat heeft
deels te maken met de eigen structuur
van onze vereniging, waar commissies
zelf de contacten onderhouden met plaat
selijke actiegroepen en betrokkenen.
Deze lokale, soms thematisch of regionaal
georganiseerde organisaties zijn cruciaal
bij het samenwerken en kunnen met ons
de bezorgdheid over de toekomst van ons
religieus erfgoed een stap verder op de
politieke en bestuurlijke agenda brengen.
Vanuit de provinciale steunpunten worden
dit jaar regiobijeenkomsten georganiseerd
voor gemeenten, om uitleg te geven over
het instrument kerkenvisie. Heemschut is
daarbij aanwezig om zich te presenteren
als verbinder en motivator van de lokale
inzet voor de kerkenproblematiek vanuit
het maatschappelijk-participatieve veld.
Heemschut start in 2019 met een aan
tal pilots om bijeenkomsten te organise
ren voor het maatschappelijke veld van
betrokken erfgoedliefhebbers. Dit doel
sluit een op een aan bij de vorig jaar
gestarte Heemschut Academie, die een
netwerk wil creëren van betrokken burgers
die zich inzetten voor erfgoed(behoud).
Door onze commissieleden te koppelen
aan de lokale partners willen we meer
begrip bewerkstelligen en vooral meer
mensen beter leren kennen. Kennisma
ken en uitwisselen is dus hoofddoel van
de eerste verkenning.
Door middel van een routekaart wil
Heemschut duidelijk maken wat van ons
als maatschappelijke organisaties wordt
verwacht rondom de kerkenproblematiek;
aan meningsvorming, maar ook aan visie
vorming, kennis en kunde. In een beperkt
aantal plaatsen neemt het gemeente
bestuur inmiddels het voortouw met het
opstellen van een kerkenvisie in samen
werking met de kerkgenootschappen.
Burgers behoren ook tot de groep belang-
Ter gelegenheid van de start van
het samenwerkingsverband is een
publicatie verschenen, waarin onder
andere bestuurslid en architect Henk
Dirkx vanuit Heemschut werd geïn
terviewd. De publicatie biedt een
goede introductie op het onderwerp,
dat de komende jaren vaak in de
schijnwerpers zal staan.
www.toekomstreligieuserfgoed.nl/
nieuws/de-nationale-kerkenaanpak
12 februari 2019
