Een monumentale boekenreeks!
it
Dit jaar verscheen het 60ste deel in de boekenreeks van de Stichting BONAS, Bibliografieën en Oeuvrelijsten
van Nederlandse Architecten en Stedenbouwkundigen, reden voor Bond Heemschut om stil te staan bij het
ontstaan en de doelstellingen van de stichting.
Mariet Willinge
Database en monografieën
BONAS
Begin jaren negentig, toen digitalisering
van erfgoed eigenlijk nog niet bestond,
werd door medewerkers bij het Nederlands
Architectuurinstituut (NAi), toen nog in
Amsterdam, al nagedacht over een data
base van Nederlandse architecten, steden
bouwkundigen, tuin- en landschapsarchi
tecten, alsmede interieurontwerpers uit de
periode na 1795. Het idee erachter was dat
zich in Nederland, net onder het rijtje van
welbekende architecten een zeer brede laag
van goede ontwerpers bevindt, die samen
het 'gezicht van Nederland' hebben bepaald
en nog steeds bepalen. Het samenstellen
van zo compleet mogelijke oeuvres van
deze mensen, in relatie tot hun opdracht
gevers, compagnons, uitvoerders kon inte
ressant materiaal opleveren voor zowel de
geïnteresseerde eigenaren van panden en
buurtbewoners als voor restauratiearchitec
ten, monumentenorganisaties en musea.
Maar ook materiaal over bijvoorbeeld mee
werkend kunstenaars en verwijzingen naar
archiefbronnen en literatuur. Ook werd
Voorgevel studentenflat, ontwerp J.W.H.C. Pot en J.F. Pot-Keegstra, Boutenslaan,
Eindhoven, 1957-1959.
gedacht aan educatieve projecten op scho
len.
Voor de uitvoering van de werkzaamheden
werd om praktische en financiële (sponsors
en subsidies) redenen een stichting in het
leven geroepen, BONAS.
Bij de aanvang van het project was het nog
volstrekt onduidelijk om hoeveel ontwerpers
het zou gaan en welke criteria gehanteerd
moesten worden om een naam in de data
base op te nemen. Omdat men snel van
start wilde gaan, werd voor een pragmati
sche benadering gekozen en een lijst aan
gelegd van alle namen die werden genoemd
in de bekende 19de- en 20ste-eeuwse vak
tijdschriften. Dit waren er enkele honder
den. Omdat men behalve op naam ook zou
moeten kunnen zoeken op gebouwtype,
werd samenwerking gezocht met de Rijks
dienst voor de Monumentenzorg (nu RCE),
waardoor gebruik kon worden gemaakt van
de daar in ontwikkeling zijnde thesaurus.
Een van de initiatiefnemers van BONAS,
Tjeerd Boersma, ging nog een stap verder.
Hij bedacht dat het de moeite waard zou
zijn om de ontwikkeling van de database
parallel te laten lopen aan de uitgave van
een reeks monografieën. De database werd
daartoe zo ingericht dat deze met een druk
op de knop een oeuvrecatalogus kon produ
ceren, met verwijzingen naar archieven en
belangrijke literatuur. Aan de oeuvrecatalo-
gus ging een door een gastauteur geschre-
42 UT december 2018
