De Nederlandse kerkbouw uit de periode 1800-1970 vormt het onderwerp van mijn promotieonderzoek
dat ik in de afgelopen zes jaar aan de Vrije Universiteit heb verricht. Het onderzoek omvat twee onderdelen:
een dissertatie en een database.
Herman Wesselink
Toename van waardering
Bedreigde kerkgebouwen
uit de periode 1800-1970
Er zijn een paar redenen waarom de kerk
bouw uit de periode 1800-1970 in dit
onderzoek centraal staat. De eerste reden
is een persoonlijke: 19de en 20ste-eeuwse
kerkgebouwen hebben al van jongs af aan
mijn bijzondere belangstelling gewekt. Ik
acht de kerken uit dit tijdvak van grote cul
tuurhistorische waarde vanwege de zorgvul
dige en goed doordachte architectuur, de
vaak markante stedenbouwkundige situ
ering, het beeldbepalende karakter en de
opvallende samenhang tussen ex- en interi
eur. Deze aspecten blijken nauw samen te
hangen met de periode waarin de Neder
landse kerkbouw een ongekende bloei en
pluriformiteit kende: godsdienstvrijheid en
de daaropvolgende verzuiling.
De tweede reden vormt een belangrijke
invalshoek binnen het onderzoek: het zijn
vooral de kerkgebouwen uit de periode
1800-1970 die op grote schaal te maken
hebben met een onzekere toekomst als
gevolg van de verder voortschrijdende
ontkerkelijking. Oude kerkgebouwen van
vóór 1800 zijn goed beschermd en vervul
len meestal nog een functie, terwijl bij de
gebouwen van na 1970 alleen het laatst
genoemde van toepassing is. Markante
gebouwen uit de bedreigde periode 1800-
1970 sluiten noodgedwongen de deuren,
Steenbergen, de rooms-katholieke
Sint Gummarus uit 1903.