Special
Rijksmonumenten bedreigd
Een wandeling door Loppersum
gebouw en mogelijk later van gemeentelijk
monument. We helpen haar met de papier
winkel en de bureaucratische rompslomp en
geven haar argumenten om de gemeente te
overtuigen.'
Of de notariswoning extra bescherming krijgt
is nog onduidelijk, maar de aanpak van
Heemschut is kansrijk, zegt Bosch: 'In dit
soort gevallen mikken we op het versterken
van de positie van eigenaren en zetten we
onze kennis in. Mede door onze inbreng is
ook een erfgoedloket ingericht, dat eigena
ren te woord staat.'
Als het om de ondersteuning van individu
ele belangen gaat, staat Heemschut klaar.
Dat is hoognodig, want het gaat nu al om
zo'n 22.000 woningen en 1500 andere
gebouwen die als meest risicovol zijn aan
gemerkt. Bosch: 'Daarvan hebben er rond
de tweeduizend de status van rijksmonu
ment. Bedenk daarbij dat zeker de helft van
de bestaande woningen in dorpen gesloopt
kan worden en je ziet dat het een giganti
sche operatie is.'
Zelfs rijksmonumenten zijn niet veilig. Som
mige daarvan zijn al zo aangetast dat res
taureren te kostbaar wordt en sloop onver
mijdelijk lijkt. Gemeentelijke monumenten
zijn er nauwelijks en karakteristieke pan
den worden ontzien, maar dat betekent
dat ze gesloopt mogen worden zolang bij
herbouw maar aan de ruimtelijke eisen
wordt voldaan, bijvoorbeeld door het terug-
bouwen met hetzelfde volume en het vol
gen van de rooilijn. Baksteen maakt vaak
plaats voor houtskeletbouw of vliesgevels.
Puur uit praktische overwegingen zullen er
veel cataloguswoningen verrijzen. Als ste
nen buitenmuren blijven staan, komen er
vaak binnenshuis staalkorsetten, die het
interieur aantasten.
Noord-Groningen, concludeert Bosch, dreigt
een nieuwbouwwijk te worden met daartus
sen wat monumentale panden en platteland.
Hij zegt: 'Heemschut moet in actie komen:
We staan niet op de barricaden, dat doen
anderen al. Wel gaan we eigenaren steunen
en gemeenten en provincie scherp houden,
Op het eerste gezicht lijkt het mee te vallen in Loppersum, een dorp in het hart
van het aardbevingsgebied. De kerk - volgens de Groninger Heemschutvoorzitter
Eefje van Duin behoren de kerken uit het aardbevingsgebied zoals die van Ste-
dum, Loppersum en 't Zandt tot 'de mooiste ter wereld'- is opgeknapt en staat er
goed bij. In de straatjes rond de kerk zie je dat huizen en winkels gestut worden,
dat scheuren in muren zijn gerepareerd en dat stenen schoorstenen zijn vervan
gen door nepexemplaren. Toch lijkt ook hier de situatie niet meteen alarmerend.
Een voorbijganger helpt je uit de droom. Veel panden in het centrum gaan een onzekere
toekomst tegemoet, zegt hij. Het is niet uitgesloten dat een flink deel van het histori
sche centrum van Loppersum tegen de vlakte gaat en de versterkingsoperatie zal hoe
dan ook forse sporen achterlaten. De man neemt de tijd voor een rondleiding door het
dorp. Hij loopt naar een bouwplaats in een buitenwijk: 'Hier stond tot voor kort onze
woning. Prima huis uit de tweede helft van de vorige eeuw, niets mee mis. Toch is het
gesloopt en we krijgen nu op dezelfde plaats een nieuwbouwwoning die voldoet aan
de veiligheidseisen. We wonen straks weer net zo veilig als alle andere Nederlanders.'
In de tussentijd woont hij met zijn gezin in een nog niet versterkte woning. Als er een
nieuwe, echt zware aardbeving komt kan die, net als veel andere vaak al bescha
digde panden, instorten. Dat betekent direct gevaar voor de bewoners, terwijl de
bebouwing in het dorp nog meer schade zal oplopen. De man blijft er laconiek onder.
'We moeten er mee leven,' zegt hij. 'Al was het vreemd om te zien hoe ons huis, dat
in goede staat verkeerde, gesloopt werd.'
Sloop in het historische centrum van Loppersum
juni 2018 HEEMSCHUT 25
