HEEMSCHUT
Bebouwing tuin Klein Toornvliet
Lokaal initiatief
Ce achterzijde van Klein Toornvliet.
GRONINGEN
Groningen - De Hondsrug vormt al vanouds van
nature een belangrijke uitvalsroute naar het
zuiden. Onderdeel van de route is de Verlengde
Hereweg. In de tweede helft van de 19de eeuw
werden door gefortuneerden, zoals J.E. Schol
ten, langs de weg villa's gebouwd. Door de hoge
ligging in het landschap had men een fantas
tisch uitzicht over de landerijen. Hierbij bleef de
oorspronkelijke percelering grotendeels intact.
Omdat de boeren bij de weg moesten kunnen
komen, zijn er veel paden dwars op de weg,
waar zij recht van overpad op hadden. Sommige
van die boerderijen staan er nog. De paden zijn
karakteristiek voor het gebied en vormen onder
deel van het beschermd stadsgezicht.
FRIESLAND
Bakkeveen - In de jaren '70 vernielden dron
ken studenten een draaibrugje over de Bak-
keveenstervaart, beter bekend als Spoelstra's
Draai. Sindsdien kan dit bruggetje uit 1930 niet
meer draaien, raakte overbodig en in verval. De
gemeente Opsterland gaf vorig jaar te kennen
het brugje te willen slopen. Daarop is de His
torische Vereniging Bakkeveen een reddings
actie begonnen, samen met bewoners van het
dorp en met ambtelijke en bestuurlijke onder
steuning van de gemeente. Er is een gedegen
projectplan voor de restauratie van de brug
opgesteld en een groot aantal fondsen werd
aangeschreven.
Vorig jaar vroeg de Historische Vereniging
Bakkeveen aan Heemschut Frylan of we nog
meer fondsen zouden weten om herstel mee
te financieren? In dit geval heeft Heemschut
allereerst geadviseerd om nog verder bouwhis
torisch onderzoek te doen en bijvoorbeeld de
relatie met de tegenoverliggende boerderij, een
rijksmonument, aan te tonen. Door een hogere
cultuurhistorische waarde toe te kennen, zijn
er meer fondsen te benaderen. Ook wees de
commissie op het bestaan van het Fondsen
boek en is er doorverwezen naar enkele his
torische bruggenspecialisten. Inmiddels zijn
door zeer veel fondsen toezeggingen gedaan.
Via het Scheepvaartmuseum in Sneek kwamen
de originele bouwtekeningen beschikbaar. Op
dit moment wordt er gewerkt aan een restaura
tieplan van het brugje in de originele uiterlijke
vorm, maar niet meer draaibaar. Na veel speur
werk bleek dat ooit ongemerkt het Wetterskip
Fryslan eigenaar van de brug was geworden.
Het Wetterskip is nu bereid om het eigendom
over te dragen aan de Historische Vereniging
Bakkeveen, als die het zal restaureren.
Heemschut Fryslan is blij dat men ons weet te
vinden voor ondersteuning van dergelijke initia
tieven van 'onderop'. In Bakkeveen hebben ze
goede hoop dat het gaat lukken.
Paula Voorthuijsen
Groningen
Bakkeveen
,®Ruinerwold
Amsterdam
Vriezenveen
Haarlem
Amersfoort
Hazerswoi
Prinsenbeek
Op een van de percelen liet Dr. Ranneft
een villa bouwen naar ontwerp van P.M.A.
Huurman. De tuin werd ingericht in de
Engelse landschapsstijl, met een ver
val van zeker drie meter en aan het
lage uiteinde een grote vijver en
parkje. Haar beroemdste bewo
ner was historicus Johan Hui-
zinga, die de villa in 1911
kocht. Het kreeg toen
de naam Klein Toorn
vliet, genoemd naar
het landgoed van zijn
schoonouders Toorn
vliet bij Middelburg.
Hij heeft er maar kort gewoond. Zijn vrouw
overleed in 1914 en in datzelfde jaar kreeg hij
een aanstelling als hoogleraar in Leiden. Hij
begon er aan zijn beroemdste werk: Herfsttij
der Middeleeuwen. De villa is een rijksmonu
ment met daarbij een 'opmerkelijk aangelegde
siertuin in Engelse landschapsstijl'.
In 2010 ging het over in de handen van de hui
dige eigenaar, een zorginstelling in noord Neder
land met het plan acht zorgappartementen in
de tuin te bouwen. De gemeente heeft toe
stemming verleend middels een buitenplanse
vrijstelling. Wij zijn geschokt dat een overheid
een dergelijk paardenmiddel inzet waarmee een
kwetsbaar gebied en een bijzondere tuin onher
stelbaar worden aangetast. Heemschut Gronin
gen trekt samen op met de Nederlandse Tuinen
Stichting om de plannen van tafel te krijgen. De
gemeente heeft grote fouten gemaakt in het
verlenen van de vergunning.
14 HEEMSCHUT juni 2018
