Stichting
Vol ingespannen bij een huwelijk in 1988.
tuigmuseum Nienoord in Leek dat al jaren
een kwijnend bestaan leidt. 'Daar staat het
grootste deel van de toegankelijke collectie
in Nederland. Maar de toestand van de rij
tuigen is over het algemeen slecht en geld
voor het opknappen is er niet', aldus Conijn.
Onder andere de rijtuigencollectie van land
goed De Haar staat in dat museum in Leek,
en Conijn pleit ervoor om het terug te bren
gen naar Haarzuilens (Utrecht). 'Toon, voor
zover mogelijk, de rijtuigen op de plekken
waar ze vandaan komen. De rijtuigen van
De Haar horen daar. Bij De Haar vertellen ze
het verhaal over het leven op het kasteel.'
Enkele jaren geleden richtte Nicolaas Conijn
daarom de stichting Hippomobiel Erfgoed
op. De stichting initieert, begeleid en zoekt
fondsen voor restauratie van rijtuigentuigen
en livreien. Want niet alleen de rijtuigen ver
dwijnen, ook de kennis om ze te restaure
ren. 'Er is er nog één bedrijf in Nederland,
restauratiecentrum Stolk in Balkbrug, die
de kennis heeft om een rijtuig vakkundig
conserverend te restaureren met behoud
van laklagen en stoffering. Dat kost onge
veer tussen de 75.000 en 300.000 euro
per rijtuig. Als stichting proberen wij per
geval het geld bij elkaar te halen.'
De stichting Mobiele Collectie Nederland
heeft daarnaast een inventarisatie, waar
destelling en registratie van rijtuigen en
arrensleden binnen de Mobiele Collectie
Nederland samengesteld van de rijtuigen
die er nog in Nederland te vinden zijn. Dat
zijn er ongeveer duizend. Van die duizend
zijn er ongeveer vijfhonderd publiekstoegan-
kelijk, waarvan de collectie in het museum
in Leek, met driehonderdvijftig rijtuigen en
sledes, het grootst is. Circa zeventig zijn in
handen van het Koninklijk Huis, die daar
mee ook nog een behoorlijk bezit heeft.
Onder andere op Het Loo.
Van deze lijst behoren er 67 tot de A-cate
gorie: de top van de rijtuigen in Nederland.
Conijn pleit voor bescherming voor in ieder
geval deze rijtuigen. Ze moeten worden
beschermd op grond van artikel 3 van de
Wet tot behoud van cultuurbezit, die nu
onder de nieuwe Erfgoedwet valt. Op die
lijst staan roerende zaken die van natio
naal belang zijn. 'Geen enkel rijtuig is nu
beschermd. Ook de Gouden en de Glazen
Koets niet, terwijl we die toch elk jaar zien
tijdens een belangrijke traditie in Neder
land. Rijtuigen zijn meer bedreigd dan oude
auto's, alhoewel auto's van vóór 1940 ook
zeldzaam zijn omdat vele auto's in de oorlog
zijn geconfisqueerd.'
Nicolaas Conijn hoopt dat het hippomobiele
erfgoed de komende jaren hoog op het
prioriteitenlijstje van de overheid en belan
genorganisaties komt te staan. Er staan nu
teveel koetsen en karren weg te kwijnen in
loodsen. Ook moet het rijtuig hoger in de
gedachten staan bij herontwikkeling van
musea. 'Ik ben nu bezig in Den Haag. Daar
wordt de Amerikaanse Ambassade mogelijk
het nieuwe Escher Museum, waarbij het
stadspaleis aan het Lange Voorhout leeg
komt te staan. Er is daar de wens om de
koninklijke band met de stad te vertellen.
Achter het paleis liggen de koetshuizen nog
in goede staat. Ik zeg: betrek die meteen
bij de inrichting van een nieuw museum. Zo
kan je het prachtige verhaal van het Lange
Voorhout vertellen waar vroeger de rijtuigen
af en aan reden. Als je de koetshuizen, die
nog een gaaf interieur hebben, er nu niet bij
betrekt, dan is de kans groot dat ze voor
goed worden aangetast', zo besluit Conijn.
Nicolaas W. Conijn, conservator van
kasteel Middachten.
juni 2018 HEEMSCHUT 13