Aandacht voor de jongste tijd
De locatie was spraakmakend: de voormalige personeelskantine van de Bijlmerbajes in Amsterdam. Hier
werd de eerste kennisbijeenkomst van Heemschut over architectuur uit de periode na 1965 gehouden. Circa
zestig deelnemers luisterden naar presentaties, dachten mee en maakten kennis met elkaar en... kregen
een kijkje in het gevangeniswezen.
Karei Loeff
De studiemiddag, eind oktober, ving aan met
een presentatie van architect en Heemschut
Noord-Holland commissielid Henk Dirkx
over de achtergronden over de periode tus
sen 1965 en 1995. Van Forum tot struc
turalisme en postmodernisme. Alle stro
mingen kwamen voorbij aan de hand van
voorbeelden van spraakmakende publi
caties die hun invloed hadden op nieuwe
generaties ontwerpers. Met voorbeelden
van enkele belangrijke gebouwen in ons land
werd de problematiek inzichtelijk gemaakt:
van de enige als echte campus ontworpen
gebouwen in Enschede, onder andere van
architect Piet Blom, tot het experimen
tele kantoorgebouw van Centraal beheer
in Apeldoorn, dat door architectenbureau
Herzberger zelf op totaal andere wijze in de
jaren '90 werd uitgebreid.
Dilemma's over visie en gebruik, voortgezet
gebruik, aanpassing en sloop werden aan
gestipt aan de hand van voorbeelden. Het
Blauwe Gebouw in Tilburg, waar Heemschut
met inwoners strijden om in plaats van sloop
en nieuwbouw het tot een groen gebouw te
maken. En het GAK-gebouw in Hilversum
van architect Onno Greiner, bestempeld als
het lelijkste gebouw van Hilversum. Bram de
Jong, begonnen als stagiair bij Heemschut,
introduceerde deze casus en gaf vervolgens
drie studenten van de Hogeschool voor de
Kunsten Utrecht het woord. Zij gaven een
creatieve invulling op het hergebruik van het
gebouw, met gebruikmaking van de ken-
Studenten presenteren hun visie op het GAK-gebouw in Hilversum.
merken die het gebouw zo bijzonder maken,
echter zonder te vervallen in het dogma van
het behoud van iedere architectuurhistori
sche waarde.
Johan Snel, stedenbouwkundige bij vast
goedontwikkelaar AM, gaf in zijn presen
tatie aan hoe de Bijlmerbajes op hun pad
was gekomen en hoe zij vanuit de zoektocht
naar de identiteit proberen om bij de nieuw
bouw- en verstedelijkingsopgave kenmerken
van het gebied en delen van het gebouw te
behouden.
Heemschut-bestuurslid Peter Nijhof ten
slotte gaf aan wat de Werkgroep Post '65
architectuur beoogt. Heemschut heeft het
voortouw genomen het debat aan te gaan
over de architectonische bijdragen uit deze
periode en wil komen tot een kader waar
mee overheden kunnen werken om loca
ties te inventariseren, te waarderen en te
behouden. De werkgroep zet in op kennis
ontwikkeling en draagvlakverbreding en
nodigt daarbij iedereen uit om mee te den
ken. Die oproep leverde een aantal kandi
daten op voor een vervolgbijeenkomst van
de Werkgroep in oprichting.
Met een rondleiding door het gebouw, ver
zorgd door vluchtelingen die tijdelijk in de
Bijlmerbajes gehuisvest zijn, werd de mid
dag afgesloten. De Bajes is dicht, de loca
tie even open en transformatie ligt in het
verschiet. Post '65 architectuur zal stof tot
discussie blijven opleveren, maar duidelijk
is dat er draagvlak is en liefhebbers zijn
voor deze nog niet algemeen gewaardeerde
architectuur.
44 HEEMSCHUT februari 2018
