Special
Bewustwording hard nodig
In het rapport staat basisinformatie over 21
van de 22 waterschappen die Nederland
rijk is. Het waterschap Blija Buitendijks is
buiten beschouwing gelaten, omdat het hier
gaat om een onbewoond buitendijks gele
gen gebied.
Voor ieder waterschap is een tabel samen
gesteld met contactgegevens, in welke
provincie(s) het waterschap werkzaam is,
informatie over toegankelijkheid van het erf
goed, het erfgoedbeleid van het waterschap
en wat actueel is met betrekking tot dat erf-
Figuur 1 Aantal waterschappen per pro
vincie. Bron: rapport Erfgoedvereniging
Heemschut en waterschapserfgoed - een
verkenning
goed. Er is ook een overzicht per provincie
gemaakt, omdat in de meeste provincies
meer dan één waterschap verantwoorde
lijk is voor het waterbeheer. In de provincie
Zuid-Holland zijn bijvoorbeeld maar liefst
zeven waterschappen werkzaam. (Figuur 1)
Verder zijn in het rapport teksten over
waterschappen en waterschapserfgoed en
over Heemschut en waterschapserfgoed
opgenomen. Voorts bevat het een stappen
plan met praktische tips voor een aanpak.
Waterschapen cultureel erfgoed
erfgoed verhouden. Als graadmeter voor
de aandacht van een waterschap voor het
eigen erfgoed is gekeken naar wat een
waterschap laat zien op de eigen website
over het erfgoed. Daarbij vallen een aantal
zaken op.
Ten eerste: wat is erfgoed volgens de water
schappen? Erfgoed is een breed begrip en
wordt door de waterschappen verschillend
ingevuld. Erfgoed is niet alleen opgevat als
het ruimtelijk erfgoed (gebouwen, land
schappen, monumenten, objecten en struc
turen zowel bovengronds als ondergronds),
maar ook het historisch archief en het roe
rende erfgoed (de collectie historische voor
werpen, zoals werktuigen en de inventaris
van een waterschapshuis) vallen onder dat
erfgoed. Aan deze drie categorieën wordt
door de waterschapppen op de website op
verschillende manieren aandacht besteed.
Er zijn daarbij opvallende verschillen tus
sen de waterschappen. Als er aandacht is
voor het ruimtelijke erfgoed gaat dat voor
namelijk over gebouwde objecten. Sommige
waterschappen besteden ook aandacht aan
landschappelijke structuren zoals sprengen-
stelsels, beken, rivieren, wielen en kolken
(waterschap Vallei en Veluwe, Hoogheem
raadschap De Stichtse Rijnlanden, water
schap Amstel, Gooi en Vecht).
Historisch archief
Dan wat betreft de informatie over het his
torisch archief met vele documenten en
kaartmateriaal. Ook voor het waterschap
zelf is het van belang om een makkelijke
historisch archief
roerend erfgoed
ruimtelijk erfgoed
Figuur 2 Informatie over erfgoed op de website van de waterschappen.
goed in bezit of beheer van waterschappen.
Een goede relatie met de waterschappen
is wenselijk, want praten over erfgoed kan
bijdragen aan een goede omgang met dat
erfgoed. Maar in de praktijk blijkt er nog te
weinig contact te zijn tussen Heemschut en
de waterschappen.
Om daar verandering in te brengen is aller
eerst bewustwording nodig. Nog te weinig
wordt beseft dat ook waterbeheerders te
maken hebben met cultuurmonumenten.
Als waterbeheerder voeren de waterschap
pen regelmatig werkzaamheden uit. Denk
bijvoorbeeld aan onderhoud van sluizen, het
sterker maken van dijken en het verbreden
van kanalen. Bij dit soort projecten is vaak
ook erfgoed betrokken. Heemschut ziet een
taak om in een zo vroeg mogelijk stadium
betrokken te raken bij dergelijke water
schapsprojecten. En wel om in een vroeg
stadium aandacht te vragen voor het belang
van het erfgoed. Makkelijker gezegd dan
gedaan: hoe geef je dat handen en voeten?
Om dit goed op te pakken is het in ieder geval
belangrijk om geïnformeerd op pad te gaan.
En te weten hoe de waterschappen zich ver
houden tot cultureel erfgoed. Voorjaar 2017
gaf Heemschut aan onderzoeksbureau De
Waterfabriek de opdracht om dat uit te zoe
ken en een praktisch basisdocument op te
stellen waarmee de Heemschutcommis
sies aan de slag kunnen. Het resultaat is
het rapport met de titel Erfgoedvereniging
Heemschut en waterschapserfgoed, een
verkenning uit juli 2017.
provincie
aantal
waterschappen
Groningen
3
Friesland
4
Drenthe
4
Overijssel
4
Gelderland
4
Flevoland
1
Utrecht
4
Noord-Holland
3
Zuid-Holland
7
Zeeland
1
Noord-Brabant
4
Limburg
1
Uit de verzamelde gegevens komt een beeld
naar voren hoe de waterschappen zich tot
info geen info
eigen beheer, info
elders, info
elders, geen info
info geen info
24 HEEMSCHUT februari 2018
