Beslotenheid terugbrengen
Verliefd op een monument
Autovrij
Land van Cuijk
Na deze inleidende informatie ga ik samen
met bouwhistoricus Frank Haans en monu
mentenambtenaar Fra Jurgens op stap.
Betere gidsen kun je je niet wensen! Ze
laten me meer zien dan de Rogstraat alleen.
'We staan nu in de gracht', zegt Haans als
we een straat oversteken waarin de contou
ren van de vroegere vesting met een andere
kleur stenen zijn aangegeven. Hij heeft al 26
jaar een eigen monumentenadviesbureau in
Nijmegen en heeft Grave mee gevormd.
Jurgens vindt dat het beschermde stadsge
zicht en het overige deel van de stad binnen
de ommuring teveel met de ruggen naar
elkaar staan. In dat stadsdeel zijn complete
straten afgebroken en opnieuw opgebouwd.
Dat is niet altijd met evenveel gevoel voor
de bestaande bebouwing gedaan. De Brits/
Zweedse architect Ralph Erskine en de
Noord-Brabantse architect Jan de Jong valt
niets te verwijten. Maar het vijf jaar gele
den gebouwde Hart van Grave is eigenlijk
te hoog en te groot voor het vestingstadje.
Het was liefde op het eerste gezicht,
bekent Jacqueline van Ham, eige
naresse van Compagnie Maritiem in
Rogstraat 46. Zij en haar man Leon
kochten het rijksmonument uit de
17de eeuw acht jaar geleden om er
hun winkel in nautische accessoires
onder te brengen. Ze vindt het de
mooiste hoek van Grave. Ze kochten
het monument nadat het grondig was
gerenoveerd. Ze houdt van de sfeer
van het huis. 'Niets is recht. De trap
pen zijn heel oud gezien de ongelijke
treden.' De scheepsmodellen, vuur
torens en weerstations zijn er op
hun plaats. 'We wonen er niet want
het heeft maar één buitendeur en ik
kan niet zonder mijn tuin. Maar elke
keer als ik vanuit Uden de Rogstraat
binnenkom, geniet ik van dit huis in
deze bijzondere straat.'
Jacqueline van Ham van Rogstraat 46.
Aan de haven is de scheepswerf, een lelijke
vierkante doos, een hoofdpijndossier.
'Nog te weinig mensen weten hoe bijzon
der dit vestingstadje aan de Maas is', zegt
Jurgens. Op een relatief klein oppervlak
van drie vierkante kilometer staan namelijk
130 rijksmonumenten en 63 gemeentelijke
monumenten. Hij zou graag de besloten
heid van vroeger terug willen brengen. Bij
voorbeeld door allerlei steegjes en omme
tjes weer open te stellen.
In de Rogstraat staan drie winkels leeg.
Dat waren er zes. Met tijdelijke etalages,
pop-upwinkels, werd de leegstand verdoe
zeld. De ondernemers doen er alles aan om
leegstand te voorkomen. Jurgens: Grave en
de Rogstraat hebben winkels nodig. Zonder
winkels geen leven. Zou het historische cen
trum niet veel mooier zijn zonder auto's? Er
wordt al dertig jaar over gesproken, maar
het besluit wil maar niet vallen.
Jurgens praat vol vervoering over het histo
rische daklandschap van de Rogstraat. Met
omgekeerde Oudhollandse pannen omdat
de huiseigenaren geen geld hadden voor
dure pannen. De holle pannen kwamen veel
voor in Grave. En Haans wijst op de prach
tige glas-in-loodpanelen uit de Jugendstil-
periode. Even verderop: 'Zie je de stoeppa-
len voor sommige huizen. Die stoep was er
vroeger niet. De huizen kwamen tot aan die
palen en de straat.'
Grave mag 1200 huizen bouwen buiten de
vestingmuren. Dat draagt er ook niet toe
bij om van de vestingstad een harmonieus
geheel te maken. Maar er is nog hoop. Er
is een vestingvisie in de maak van het Rot
terdamse ontwerpbureau voor stedenbouw
kunde West 8 dat de contouren wil terug
brengen. Een totaalplan.
Tegelijk zit er een herindeling aan te komen.
Het plan is de gemeenten Grave, Boxmeer,
Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis
in 2023 samen te voegen tot één grote
gemeente Land van Cuijk. Het ligt nog
allemaal erg gevoelig in Grave. Maar zo'n
herindeling biedt wel kansen. Het kan een
grotere financiële en bestuurlijke slagkracht
geven om het erfgoed goed te bewaren. Zo
kan Grave de cultuurhistorische kroon van
het Land van Cuijk worden.
Van links naar rechts: Leny van Lieshout, Fra Jurgens en Frank Haans.
december 2017 HEEMSCHUT 33
