HEEMSCHUT SI
Vijftig jaar Lelystad
Landgoed Rhederhof verloren?
actief
FLEVOLAND
Heemschut Flevoland organiseerde op vrijdag
8 september 2017 een symposium en excursie
rond het thema Tegendraads, 50 jaar steden
bouwkundige ontwikkeling van Lelystad.
Lelystad is een unieke stad. Vanwege zijn com
pleet planmatige opzet, vanwege de verschil
lende woonwijken die een afspiegeling zijn
van de opvattingen en de mogelijkheden van
dat moment. Cornelis van Eesteren maakte
het eerste ontwerp voor de ideale stad, maar
zijn opdrachtgever, de Rijksdienst voor de IJs-
selmeerpolders, besloot vanwege de onzekere
groeiprognoses Lelystad te gaan bouwen vol
gens een eigen plan. Eén van de eerste wij
ken, de Zuiderzeewijk, is nog wel tot stand op
gekomen op basis van Van Eesterens principes
(modernisme/CIAM).
De stad wordt een groot succes in het door
woningnood geteisterde Nederland. De moderne
eengezinswoningen met tuin, de royale groene
setting, het aandeel sociale woningbouw, het
winkelcentrum en het autovriendelijke karakter
maken de stad tot een geliefd woonoord. Tot
dat de economische crisis van de jaren tachtig
uitbreekt. Om uit het diepe dal te komen, moe
ten de beleidsmakers oude ideeën begraven
en als een feniks met nieuwe plannen komen.
Intussen is Lelystad al lang weer zo ver dat het
zich kan afvragen of het toekomstige succes
in nieuwe groei gezocht moet worden of in de
bestaande stad.
Van de bijeenkomst is een verslag verschenen
in de vorm van een brochure, 'Tegendraads,
50 jaar stedenbouwkundige ontwikkeling van
Lelystad'. Deze is te downloaden via www.
heemschut.nl/nieuws, zoekterm Lelystad. De
brochure bevat het programma van de dag,
twee inleidingen over de ontwikkeling van Lely
stad, het tafelgesprek met een aantal betrok
kenen, uitleg over hetgeen te zien was tijdens
de bus tour door Lelystad, een kaart van de
gevolgde route, enkele bepalende planologi
sche kaarten en een aantal foto's van de dag.
Ben te Raa
GELDERLAND
Rheden - Vier organisaties, waaronder Heem
schut Gelderland, hebben bezwaar aangetekend
bij de Raad van State (RvS) tegen de bouwplan
nen voor drie grote appartementsgebouwen op
landgoed Rhederhof, bekend van het tv pro
gramma Het mooiste Pand van Nederland. De
Raad stelde echter de gemeente Rheden in het
gelijk en oordeelde dat de bouwplannen niet in
strijd zijn met het bestemmingsplan.
Landgoed Rhederhof is onderdeel van een
reeks landgoederen langs de zuidelijke Velu-
wezoom, het Nieuw Gelders Arcadië. Vanaf
2004 zijn zonder succes door de eigenaar/pro
jectontwikkelaar plannen ontwikkeld voor het
bouwen van woningen. In november 2009 is
een groot deel van het landgoed, met daarop
het landhuis uit 1856, een rijksmonument,
overgegaan naar een nieuwe eigenaar. Deze
heeft het landhuis gerestaureerd. Voor het res
terende deel, waarop in 1989 een bejaarden
tehuis was gebouwd, heeft de projectontwik
kelaar een nieuwe planopzet bedacht binnen
16 HEEMSCHUT december 2017
het vigerende bestemmingsplan (1989) met
de bestemming 'Maatschappelijke doelein
den, aanduiding bejaardenoord'. Om draagvlak
te krijgen, zijn belanghebbende organisaties,
waaronder Heemschut, uitgenodigd voor een
klankbordgroep. Van een gezamenlijke oplos
sing is alleen niets terecht gekomen, omdat de
projectontwikkelaar zich bleef baseren op het
vigerende bestemmingsplan. Zonder verder
enig overleg met de klankbordgroep heeft de
projectontwikkelaar in april 2014 een omge
vingsvergunning aangevraagd voor de drie
appartementenblokken. Dit bouwplan staat in
geen enkele verhouding tot de schaal van het
landhuis en het totale, oorspronkelijke, land
goed en doet ernstige afbreuk aan de natuur
lijke en landschappelijke kwaliteiten van de
omgeving. In april 2016 oordeelde RvS dat de
provincie Gelderland ten onrechte, op grond
van de Natuurbeschermingswet, toestemming
had verleend voor de bouwplannen en stelde
de vier organisaties toen wel in het gelijk. Er
kan dus nog niet worden gebouwd.
Chris Scharten
HEEMSCHUT