De stand van zaken Aanwijzingsbeleid monumenten Handhaving gevraagd In 2013 heeft Heemschut met de Grote MonumentenGemeenteTest een eigen inventarisatie uitgevoerd naar de omgang van gemeenten met monumenten en hun monumentenbeleid. Met de gemeenteraadsverkiezingen in aantocht was dit mede aanleiding voor Leo Dubbelaar, secretaris van het Cuypersgenootschap en lid van Heemschut Zuid-Holland, om een hernieuwde inventarisatie op te stellen met de huidige stand van zaken rond de aanwijzing van monumenten. Karel Loeff Plattelands gemeenten Gevolgen gemeentelijke herindeling Een gunstige ontwikkeling is dat veel gemeenten sinds 2013 het erfgoedbeleid verder hebben opgepakt en dat gemeente lijke monumentenlijsten flink zijn uitgebreid. Vooral in Zuid-Holland is er sprake van een positieve ontwikkeling. Door gemeentelijke herindelingen en samenvoegingen van ambtelijke organisaties is een groot aantal gemeenten in staat om het erfgoedbeleid verder te ontwikkelen. Deskundige monu mentenambtenaren kunnen daardoor wor den aangesteld, met name in de grotere stedelijke gemeenten. Daarnaast constateert Dubbelaar ook dat (samengevoegde) plattelandsgemeenten toch achterblijven, meestal omdat de monumen tenambtenaar, die al in deeltijd werkte, het erfgoedbeleid van meerdere gemeenten tegelijk in zijn portefeuille krijgt. Om het monumentenbeleid goed in te voeren, ben je afhankelijk van een bevlogen monumen tenambtenaar met kennis van zaken en een wethouder die graag wil doorpakken. Het onderzoek van het Cuypersgenoot- schap laat zien dat het met name in de noordelijke provincies slecht is gesteld met het monumentenbeleid. De platte landsgemeenten - een enkele uitzondering daargelaten - laten het ernstig afweten. In Groningen en Friesland staan binnenkort grootschalige gemeentelijke herindelingen op het programma en de weinige ambte lijke capaciteit die men heeft wordt ingezet om de fusies voor te bereiden. Nieuwe gemeenten moeten binnen twee jaar na de fusie een nieuw erfgoedbeleid met bij behorende erfgoedverordening vaststellen. Daarnaast is veel onbeschermd erfgoed door aardbevingen in Groningen zwaar beschadigd en maken Heemschut en het Cuypersgenootschap zich ernstige zorgen over behoud. In veel fusiegemeenten zijn er nog witte vlekken: lang niet in elk gebied van de voor malige oude gemeenten zijn gemeentelijke monumenten aangewezen. De meeste fusiegemeenten hebben wel plannen om hun erfgoedbeleid te harmoniseren. Zo wil de gemeenteraad van Leeuwarden ook de monumenten uit het buitengebied gaan beschermen. Het grondgebied van de voor malige gemeente Boarnsterhim wordt nu als eerste aangepakt. Dit zal gevolgd wor den met Leeuwarderadeel en een deel van Littenseradiel. In een enkel geval, zoals in Eijsden-Margraten en in Koggenland, heeft de fusie voor het erfgoedbeleid negatief uitgepakt: gemeentelijke monumenten van een voormalige gemeente werden ineens van de kaart geveegd. Naast de noordelijke provincies is het ook slecht gesteld met het monumentenbeleid in het noordelijke deel van Noord-Holland, Zeeland en Zuid-Limburg. In Limburg gaat het proces van selectie en aanwijzing nogal traag, ondanks goede contacten van erf goedorganisaties met de lokale politiek. Er zal heel wat tijd en energie nodig zijn om de gemeenten te overtuigen dat er een erfgoedbeleid nodig is om erfgoed goed te beschermen. Heemschut heeft met Kun sten '92 een pamflet opgesteld om lokale politieke partijen, aankomende raadsleden en wethouders te wijzen op de kansen van erfgoed. U kunt het pamflet downloaden via www.heemschut.nl september 2017 HEEMSCHUT 45

Periodieken van Erfgoed Vereniging Heemschut

Heemschut - Tijdschrift 1924-2022 | 2017 | | pagina 45