Participatie in de Omgevingswet
Niemand zit te wachten op lange juridische procedures. Projecten lopen daardoor vaak flinke vertraging op.
In de Omgevingswet, die mogelijk in 2020 in werking zal treden, neemt participatie daarom een belangrijke
plaats in.
Han Timmer
Ruimtelijke plannen overheid
Initiatiefnemer
Inspiratiegids online
Gezamenlijk vooraf naar kansrijke oplos
singen zoeken, moet leiden tot betere en
snellere besluitvorming, dat is de bedoeling
van de regering. Geen voldongen feiten die
weerstand oproepen, maar draagvlak cre-
eren. Initiatiefnemers van projecten zullen
straks zelf actief aan participatie moeten
gaan doen.
Voor de overheid geldt al een verplichting
tot participatie bij grote ruimtelijke plan
nen. Zo moet een gemeente bij de vaststel
ling van een bestemmingsplan aangeven
hoe burgers, bedrijven en maatschappe
lijke organisaties bij de voorbereiding zijn
betrokken. Dat zal straks ook gelden voor
het omgevingsplan, de opvolger en uitge
breidere versie van het bestemmingsplan.
Daarin moet ook rekening worden gehouden
met het behoud van cultureel erfgoed. Erf
goedorganisaties zijn hier vaak al bij betrok
ken, maar zullen in de toekomst nog meer
hun rol kunnen pakken.
Nieuw is dat de Omgevingswet straks een
initiatiefnemer van een project verplicht om
bij de aanvraag voor een omgevingsvergun
ning te vermelden of en hoe omwonenden,
en waarschijnlijk ook andere belanghebben
den, zijn geïnformeerd en betrokken. Dat
kan zijn bij een plan om een monument te
verbouwen of bij een nieuwbouwplan in een
beschermd stadsgezicht, maar in principe
ook bij een eenvoudige dakkapel. Interes
sante vraag is overigens wat deze verplich
ting betekent bij ingrepen in een beschermd
interieur. De gemeente (B&W) zal na ont
vangst van de aanvraag beoordelen of er
voldoende participatie is geweest. Op basis
van welke criteria zal de toekomst uitwijzen,
maar aannemelijk is dat de omgang van de
participatieplicht gelijke tred zal houden met
de omvang van het project en de invloed op
de fysieke leefomgeving.
Belangrijk daarbij is hoe een participatie
traject straks wordt bekendgemaakt. Doet
de initiatiefnemer dat zelf? En zo ja, hoe?
Of zullen gemeenten dat faciliteren, bijvoor
beeld via de gemeentelijke website, een
participatie-app of het lokale huis-aan-huis-
blad? Aanvragen en vergunningen worden
altijd gepubliceerd, ook nu al. Voor erfgoe
dorganisaties blijft het straks in ieder geval
zaak om scherp in de gaten te houden wat
er in de verschillende gemeentes speelt. En
om zichtbaar en vindbaar te zijn, zodat een
initiatiefnemer niet om een erfgoedorgani
satie heen kan bij belangrijke monumenten
projecten.
Over participatie in de Omgevingswet
bestaan nu al veel vragen. Het ministerie
van IenM heeft daarom een Inspiratiegids
participatie Omgevingswet ontwikkeld. Die
onlinegids zal in een dynamisch proces van
co-creatie met andere partijen worden uit
gebouwd. De gids moet inspiratie bieden
aan overheden en initiatiefnemers bij de
vraag: 'Hoe kan participatie in het kader van
de Omgevingswet georganiseerd worden?'
Overigens blijft achteraf, voor wie vindt dat
zijn belangen niet voldoende in het eind
resultaat zijn vertegenwoordigd, een juridi
sche weg openstaan, ook na participatie.
Voor de Inspiratiegids zie:
www.aandeslagmetdeomgevingswet.nl
Han Timmer is jurist, architectuurhistoricus
en lid van Heemschut Zuid-Holland
44 UT september 2017
