Monumentenbeleid
Overloopgebied
to
CD
duidelijk dat er een nieuw woningtekort
aankwam, waardoor een nieuwe uitbreiding
"O
ten zuiden van de A12 werd gerealiseerd. s
Hier zou onder andere de Floriade van
CD
1992 plaatsvinden. Hoewel de woningen in
deze wijk vooral in de sociale hoek zouden
CD
komen, werd na de invoering van de Vierde
Nota anders gedacht over hoe de ruimte in
CD
te vullen. Zodoende bestaat de helft hier
ff)
uit goedkope sociale woningbouw. Dit in de
nasleep van de Oliecrisis in de jaren '80.
De andere helft bestaat uit woningen uit het
duurdere segment, omdat toen de markt
weer was aangetrokken. Naast Rokkeveen
werd de wijk Noordhove ook nog gebouwd
O
als de laatste stuiptrekking van Zoetermeers m
groeikern-status. Net als Rokkeveen werd
de eerdere kleinschaligheid overschaduwd
door rationalistische en goedkope bouw.
en geëxperimenteerd met de manier van
bouwen. Het is zaak om de Zoetermeerse
voorbeelden te vinden die voortkomen uit
deze sociaal experimentele overtuiging.
De overloopstad moet worden bekeken als
blauwdruk van de planologie uit de jaren
'60 tot en met '80. Door die lens dient de
observant ook de architectuur te benade
ren. Niet de esthetiek doet er toe, maar hoe
deze stad een opmerkelijk product is van de
politieke, stedenbouwkundige en architec
tonische tijdsgeest.
Bram de Jong studeert Heritage and
Memory Studies aan de UVA en deed als
stagiair bij Heemschut onderzoek naar post-
'65 architectuur.
Wie meer wil lezen over Zoetermeer
kan terecht op internet:
http://zoetermeermijnstad.nl/7tijdlijn
=stadscentrum#.WRGTdFWLQdU
Literatuur:
Zeijl, Ton van, Botine Koopmans
en Annette Doorn. De gave stad.
Zoetermeer, 40 jaar lef en ambitie in
architectuur, (2004)
Geest, Joosje van. Architectuurgids
Zoetermeer (2016)
Zoetermeer heeft op het moment een goed
monumentenbeleid. Het actieve welstands-
beleid maakt dat de mogelijke monumen
ten tijdig worden ontdekt en aangewezen.
Althans, dat geldt voor het oude dorp waar
een aantal monumentale panden staat.
Hoe wordt er door de gemeente aangeke
ken tegen hun belangrijke geschiedenis als
Nederlandse groeikern? Zoals hierboven
besproken kent de stedenbouwkundige
groei van Zoetermeer een enorme veel
zijdigheid aan architectuurstijlen, nieuwe
bouwstijlen en planologische overtuigin
gen. Efficiënt wonen werd vervangen door
knus wonen en dat vervolgens weer door
een mengelmoes van nieuwe invloeden uit
de jaren '80. Nu is de groeikern status nog
steeds actief.
Als groeikern moest Zoetermeer de uitdij
ende hoofdsteden opvangen door zelf te
bouwen. Voor de groeistad had de groei
kern een functie als uiterwaard, ze werden
dan ook wel 'overloopsteden' genoemd.
Waar het ene gebied overvol werd, liep
de bevolking over naar waar de groeikern
ruimte bood. Zo is immers de filosofie ach
ter de Engelse new town. Zoetermeer was
een onderdeel van het spreidingsbeleid dat
kwam uit de Nota Ruimtelijke Ordening van
1960. Bé Udink, de toenmalige minister van
onder andere volkshuisvesting, kondigde in
1972 aan dat er in de dichtslibbende ste
den nieuwe woningnood dreigde. Toevalli
gerwijs (of niet) presenteerde de Club van
Rome in datzelfde jaar hun De grenzen aan
de groei waarin de progressief groeiende
wereldbevolking veel aandacht kreeg als
probleem voor de toekomst. Als gevolg van
deze ontwikkelingen werd er een nieuwe
impuls gegeven aan de stad.
De tastbare plattegrond, die Zoetermeer is
van de geschiedenis van de ruimtelijke orde
ning gedurende de jaren '60, '70 en verder,
is het bewaren waard. De vraag is hoe?
Zonder directe bedreiging kent bescherming
weinig draagvlak vanuit de gemeente. Maar
op gemeentelijk niveau is Zoetermeer al
naarstig op zoek naar belangrijke architec
tuur om te beschermen. Hier kan de zeld
zaamheidsfactor echter niet goed meetel
len, omdat de stad in principe uitpuilt van
de gebouwen uit die tijd. Wat wel meer naar
voren komt als een belangrijke factor is het
maatschappelijk contextuele argument en
hoe goed de gebouwen in elkaar zitten: de
kwaliteit dus. Kijk maar hoe de planologie
en de bebouwing meebeweegt met de poli
tiek. Er werd enorm gestuurd in deze jaren
Plattegrond van Zoetermeer, 2013.
september 2017 HEEMSCHUT 37
