Gastcolumn
Geert Boink
Levend erfgoed,
onbekend maakt onbemind
In 1978 ontsnapte dankzij de Stichting Zeldzame Huisdierrassen
(SZH) de laatste Groninger hengst Baldewijn ternauwernood aan de
slager en kon het fokken van het Groninger paard opnieuw begin
nen. SZH zet zich al meer dan veertig jaar in om de oorspronkelijke
Nederlandse landbouwhuisdierrassen in levende lijve te behouden
voor onze maatschappij. Totaal zijn dat bijna honderd verschillende
dierenrassen zoals het Groninger paard, het Lakenvelder rund,
Nederlands landvarken, Drents heideschaap, Nederlandse landgeit,
Chaams hoen, Twentse landgans, Hollandse herder, Krombek eend,
Gelderse slenk (duif) of Gouwenaar (konijn). Dit zijn in oorsprong
allemaal dieren die een functie hadden op het boerenbedrijf. Door
de verregaand doorgevoerde specialisatie in de fokkerij, gebaseerd
op louter economische selectie criteria, is de genetische diversiteit
van onze veestapel drastisch teruggedrongen. De oude rassen zijn
verdwenen of verkeren zonder uitzondering in een kritieke tot kwets
bare situatie. Buiten dat ze onmiskenbaar behoren tot ons cultuur
historisch erfgoed, vertegenwoordigen ze ook een belangrijk deel van
onze agro-biodiversiteit. Als we deze genen kwijt zijn, komen ze nooit
meer terug! Dit betekent dat de fokkerij minder flexibel wordt. Dus als
we weer dieren nodig hebben die onder minder luxe, extensievere en
duurzame wijze kunnen produceren, wordt het een moeizame zaak
om ze weer te fokken. Die zijn dan immers weg geselecteerd.
Voor het overgrote deel van de Nederlanders is het bestaan van dit
levend erfgoed een ver van hun bed show. Erfgoed technisch gezien
is echter behoud evenzeer van belang als het in stand houden van
al ons ander erfgoed als de Zaanse Schans, de Nachtwacht of Sin
terklaas. Onbekend maakt onbemind. Dat merken we ook als de
overheid regel- en wetgeving ontwerpt voor onze veehouderij. Zelden
of nooit wordt er rekening gehouden met de kleine zeldzame popu
laties. Als fokker of producent van vlees en zuivel van deze rassen
loop je vast in een verstikkende, geld verslindende regelgeving. Alles
is gericht op de grootschalige intensieve sectoren. Dit ondanks dat
ook de Nederlandse overheid zich verbonden heeft aan een aantal
internationale afspraken over het behoud van de dierlijke genetische
bronnen. Belangenbehartiging is dus een belangrijke bezigheid van
onze stichting. Verder ondersteunt de SZH de fokkers, houders en
producenten op gebieden als fokkerijkennis en organisatie, vermark
ten en kennisuitwisseling.
Voorzitter Stichting Zeldzame Huisdieren voor levend erfgoed
www.szh.nl
Het is evident dat een grotere bekendheid bij een breder publiek
van het bestaan en het belang van behoud van onze oorspronkelijke
landbouwhuisdierrassen noodzakelijk is. Over vrijwel alle rassen, of
het nu over koeien, paarden of duiven gaat, zijn prachtige verha
len te vertellen. Bovendien brengen ze smaakvolle onderscheidende
producten voort als vlees, zuivel en wol zo van producent naar con
sument. De kortste en meest transparante keten die er is. Kortom
erfgoed dat echt te beleven is.
september 2017 HEEMSCHUT 27
