HEEMSCHUT SI
Paalscherm hersteld
Leden en rapporteurs gezocht
actief
CD
Het herstelde deel van het Urker paalscherm bevindt zich tussen Richel en Staartweg. Het water markeert de Zuiderzee. In vroeger tijden
omringde het scherm zowel de hogere keileembult als de lagergelegen staart
FLEVOLAND
Urk - Urk heeft (waarschijnlijk) het langste paal
scherm van Nederland. Afgelopen jaren heeft
de gemeente, met financiële hulp van de pro
vincie Flevoland, een deel van de houten zee
wering gerestaureerd. De hoop is dat ook geld
gevonden wordt voor de resterende delen.
De geschiedenis begint in 1660 als Amsterdam
het eiland Urk koopt. Al snel wordt duidelijk dat
een 'paelwerck' nodig is om overstromingen en
landafslag te voorkomen. Urk is te belangrijk
voor de navigatie van (zee)schepen op de Zui
derzee. Het scherm wordt een blijvende kop
zorg voor de Amsterdammers. Aanleg, onder
houd en reparaties zijn kostbaar. Uiteindelijk
neemt het rijk de taak over. Na de afsluiting van
de Zuiderzee verliest het scherm zijn functie en
tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt een deel
van het hout, vanwege het brandstofgebrek,
opgestookt.
Daarna wordt het scherm onderdeel van het be
schermde dorpsgezicht van Urk, maar het ver
val is daarmee niet over. Er zijn twee gemeen
teraadsperioden nodig om geld beschikbaar te
stellen voor de prijzige hersteloperatie, waarbij
massage van de raadsleden vanuit Heem
schut Flevoland behulpzaam is geweest. In
2014 wordt met het herstel begonnen en in mei
2017 kan de trotse wethouder Freek Brouwer
het gerestaureerde deel feestelijk openen. Urk
bestaat al duizend jaar maar ook hier staat de
tijd niet stil, begrijpen we van de bestuurder: 'Als
je tegenwoordig jongeren op Urk vertelt dat Urk
vroeger een eiland was, kijken ze je glazig aan.'
Het herstelde en imposante diepzwarte scherm
met zijn witte schuimkoppen is een onmisken
bare herinnering aan het eiland met zijn volhar
dende gemeenschap, de Zuiderzee en vooral
de eeuwenlange strijd van de Nederlanders
tegen het water.
Ben te Raa
GELDERLAND
Heemschut Gelderland heeft de afgelopen tijd
veel nieuwe zaken aan de orde gehad. Van het
behoud van kerken tot historisch landschap, van
nieuwbouw tot behoud van wederopbouwkunst.
Nog steeds speelt de voorgenomen uitbreiding
van het ziekenhuis in Doetinchem, waarbij de
historische omgeving wordt bedreigd. Heem
schut Gelderland ondersteunde de aanvraag tot
herstel van de cascade op landgoed Biljoen in
Velp. In Rheden speelt nog een beroep ten aan
zien van een bouwplan in de landgoederenzone.
Recent werden we benaderd over problemen
rond een oude ambachtsschool in Arnhem. De
Werkgroep Monumentale Kunst van Heemschut
zet zich in dezelfde stad in voor het behoud van
de Blauwe Golven, een uniek land-art kunstwerk.
In Ede spelen eveneens zeer recent grote plano
logische problemen rond de Buitenplaats Kern-
hem. In Geldermalsen deden we een monumen-
tenaanvraag voor de zanddijk van de Hollandse
Waterlinie bij Fort Asperen. Het vervangen van
de verharding voor een toplaag op de dijk deed
letterlijk en figuurlijk veel stof opwaaien! Kortom:
er is genoeg werk aan de winkel in onze mooie
maar ook grote provincie Gelderland. Daarom
blijven we zoeken naar goede rapporteurs en
geïnteresseerden in het behoud van ons erfgoed
die ons willen versterken. Als u interesse heeft
om meer actief te worden, meldt u dan aan via
info@heemschut.nl!
Maud Arkesteijn van Willigen
16 september 2017
