Peter Nijhof
jv r', rr^rs. Aiï
Nederland waterland! Een gevleugelde uit
drukking die aangeeft hoe dominant de rol
van water in ons land is. Water bepaalde
onze geschiedenis, economie, cultuur en
landschappen. Kanalen, door de mens
geschapen waterwegen, speelden door de
eeuwen heen daarbij een sleutelrol. De oud
ste kanalen zijn gegraven door de Romei
nen, vanaf de Middeleeuwen gevolgd door
nieuwe golven van kanalenaanleg. Kanalen
werden gegraven voor ontginning en voor
afwatering van woeste veengebieden, als
bescherming tegen de vijand als onderdeel
van militaire waterlinies, als snelle verbin
dingen tussen steden of als economische
slagaders. Tot in de jaren dertig werden in
Nederland nieuwe kanalen gegraven. Na de
Tweede Wereldoorlog begon de teloorgang.
De beroepsvaart liep terug door het opko
mend goederenvervoer per vrachtauto, later
sloten veel oude industrieën langs kana
len hun poorten en ook de toenemende
schaalvergroting in de binnenscheepvaart
leidde tot sluiting en soms zelfs tot dem
ping van kanalen. Daarmee verloren histo
rische sluizen, bruggen, dienstwoningen en
schipperscafés hun functie en vielen in rap
tempo ten prooi aan de sloper.
De groeiende welvaart en de opkomende
recreatievaart zorgden echter vanaf eind
jaren zeventig voor een keerpunt. Lokale
en regionale initiatieven leidden ertoe dat
steeds meer gesloten kanalen nieuw leven
werden ingeblazen.
Hans Buiter en Roger Raat brachten onlangs
een fraai geïllustreerd boek uit waarin aan
de hand van twaalf kanalen een breder
publiek kan kennismaken met de verbor
gen schoonheid aan historische vaarwegen
die Nederland rijk is. In elke regio wachten
kanalen op hun ontdekking door recreanten
per boot, te voet, per fiets of per auto...
Zie voor de lezersaanbieding pagina 46.
0 Peter Nijhof is voorzitter van Heemschut
*->
Flevoland.
juni 2017 HEEMSCHUT 41