In het buitengebied van ons land is nog een groot aantal eeuwenoude zandwegen te vinden. Deze
onverharde wegen zijn cultuurhistorisch van belang vanwege hun verbondenheid met de landschappen
waarin zij liggen. Heemschut merkt dat een nieuwe verhardingsgolf dreigt waarbij cultuurhistorische en
landschappelijke waarden het onderspit delven. Hoe gaan gemeenten en beheerorganisaties om met
onverharde wegen in hun buitengebied?
Jephta Dullaart en Mathijs Witte
Dilemma van de zandweg
Spanningsveld
Gaat de zandweg ten onder
aan zijn eigen succes?
Het is belangrijk om onderscheid te maken
tussen zandwegen die zijn afgesloten voor
gemotoriseerd verkeer en die voornamelijk
een recreatieve functie hebben en zand
wegen met een volledige verkeersfunctie
die zorgen voor de reguliere ontsluiting van
(vakantie)woningen en (boeren)bedrijven.
De middeleeuwse bosweg op Landgoed Gorp Roovert.
Als alleen aanwonenden gebruik maken van
de zandweg dan is er meestal geen pro
bleem. Zij stellen zich hier op in. Wie midden
in het bos woont op de Veluwe heeft meestal
een auto die wel raad weet met een hobbe
lige zandweg. Maar zodra vreemden, zoals
vakantiegangers en dagrecreanten over de
onverharde wegen gaan rijden, ontstaan er
problemen. Er wordt te hard gereden, auto's
moeten elkaar kunnen passeren, de inten
siteit neemt toe en de bovenste laag slijt
sneller. Bewoners en ondernemers klop
pen aan bij de lokale overheid met klachten
over stofproblemen en de gebrekkige staat
van het wegdek. Het lokale draagvlak voor
behoud van de onverharde zandweg als cul
tuurhistorisch relict is dan inmiddels bij een
deel van deze bewoners verdwenen.
Heemschut is de laatste tijd betrokken bij
een aantal gevallen (zie kader) waarin door
gemeenten en bewoners gepoogd wordt om
historische waardevolle zandwegen te ver
harden. Naast onderhoudskosten worden
veiligheid, bereikbaarheid en stofproblemen
als redenen voor verharding genoemd. De
36 HEEMSCHUT juni 2017
