Toekomst Religieus
erfgoed in Vlaanderen
Gastcolumn
Manuela van Werde
Vlaams volksvertegen
woordiger voor de
N-VA, lid van de
commissies onroerend
erfgoed en cultuur
Maar de tijden zijn veranderd, in Vlaanderen kijken
we aan tegen een religieus patrimonium dat voor veel
mensen zijn betekenis heeft verloren, maar intussen
handenvol geld kost. Ook al vertegenwoordigt elke kerk
een stuk geschiedenis, een stuk identiteit, toch klinkt
de vraag steeds luider of we nog moeten investeren in
leegstand.
Als onroerend erfgoed niet mee-evolueert met de maat
schappij verliest het zijn betekenis en waarde. En dan
zit de kans erin dat - pakweg over 200 jaar - iemand zal
zeggen: 'afbreken die handel!'
Een monument is namelijk meer een proces dan een
product, het is nooit 'af'. Elke nieuwe generatie moet
dat monument opnieuw 'adopteren' en er betekenis aan
geven. We moeten ons dus afvragen hoe we onze ker
ken doorgeven aan de volgende generatie. Voor wie en
waarom willen we ze bewaren? Hoe geven we het geres
taureerde monument terug aan de gemeenschap? En
Jaren geleden werkte ik voor 'Vlaanderen Vakantieland' op de VRT
(Vlaamse Radio en Televisie). Anders dan de naam van de uitzending
doet vermoeden, maakten mijn collega reporters en ikzelf reportages
in binnen- en buitenland. We toonden mooie plekken, goede res
taurants, interessante musea en historische gebouwen. Vlaanderen
Vakantieland werd druk bekeken, ook in Nederland.
Het was een ontzettend boeiende job, en niet alleen vanwege de
buitenlandse reizen. Ik leerde namelijk ook mijn eigen land beter
kennen, de geschiedenis van elke stad, elk dorp en elke gemeente.
Tijdens de opnames werd ik altijd aangetrokken door
kerken. Voor mij leek het of ze een plaats opeisten in
de reportage, of ze stonden te trappelen om het verhaal
van de plaatselijke gemeenschap te mogen vertellen.
Ik liet ze graag aan bod komen, kerken zijn altijd meer
geweest dan gebedshuizen. De kerk was letterlijk en
figuurlijk het middelpunt van de samenleving, de plaats
die zich ontfermde over de essentiële gebeurtenissen in
een mensenleven: geboorte, huwelijk en dood.
ook: hoe zorgen we ervoor dat jonge mensen die vertrouwd zijn met
een moskee ook een band krijgen met onze kerken en monumen
ten? Conserveren en restaureren volstaan niet meer om religieus
erfgoed een toekomst te geven. Zingeving, hergebruik en identifica
tie zijn de begrippen waar we over moeten nadenken. Een moeilijke
opdracht, maar erg boeiend. Sinds herbestemming van religieus erf
goed in Vlaanderen bovenaan de erfgoed-agenda staat, merk ik dat
de belangstelling groeit. Zowel in de media als op straat. Op de Britse
site www.visitchurches.org.uk, zijn mooie voorbeelden te vinden en
dat bewijst dat kerken wel degelijk een toekomst hebben.
juni 2017 HEEMSCHUT 27
