Schoorsteen gesloopt?
Actief met rijke bodem
GELDERLAND
Nijmegen - De kolencentrale aan de Weurtse-
weg in Nijmegen is een jaar geleden stilgelegd.
Het complex zal worden gesloopt en het ter
rein krijgt volgens plannen een bestemming
voor de opwekking van alternatieve energie.
Eind 2015 heeft Heemschut Gelderland aan
dacht gevraagd voor de schoorsteen, om deze
als landmark te bewaren ter herinnering aan
100 jaar elektriciteitopwekking. De reactie van
de gemeente Nijmegen was dat enige cultuur
historische waarde niet kan worden ontzegd,
maar in de plannen voor 'de groene delta' is de
schoorsteen niet meer ingepland.
De Stichting Fabrieksschoorsteen (STIF) heeft
op verzoek van Heemschut een rapport uitge
bracht over de cultuurhistorische waarde van de
schoorsteen. Het behouden van enkele beton
nen schoorstenen in ons land zou zeer wense
lijk zijn, zo ook deze in Nijmegen. Het markante
beeld van Nijmegen op deze plek met deze
schoorsteen zou de geschiedenis kunnen vast
leggen. De uitgave van een uitvoerig boekwerk
in 2015 'De centrale. 130 jaar productie van
energie in Nijmegen' ondersteunt het belang
van het behoud. Nijmegen heeft in totaal 67
schoorstenen gehad, waarvan er een paar zijn
herbestemd. Zo staat er nog één bij de Rad
boud Universiteit en een ander exemplaar bij de
voormalige Dobbelmanfabriek. Met de uitvoe
rige waardestelling van STIF heeft Heemschut
bij het gemeentebestuur en de raad van Nijme
gen in maart 2017 opnieuw aandacht gevraagd
voor deze monumentale schoorsteen.
Jan Reijnen
FLEVOLAND
Almere - Almere heeft een uniek bodemar
chief. Nieuwe inzichten zijn aanleiding geweest
de zorg hiervoor opnieuw vast te leggen, onder
andere in de gemeentelijke nota Archeologi
sche Monumentenzorg. De reden om dit actief
te willen beschermen komt ongetwijfeld ook
omdat de stad uit het niets is voortgekomen
en dan is de behoefte aan het verkrijgen van
een eigen identiteit groot. De periode einde
middeleeuwen tot aan de afsluiting Zuiderzee
laat zesentwintig scheepswrakken na, waarvan
nog zeventien op de bodem liggen. Elf zijn wet
telijk, de overige zes planologisch beschermd;
vermoedelijk liggen er meer. Vliegtuigwrakken
uit de Tweede Wereldoorlog zijn goeddeels
geruimd; het omringende water herbergt nog
wrakken, waarschijnlijk met bemanningen.
Vooruitlopend op de stadsuitleg is de afgelopen
Open dag bij een opgraving op het bedrijventerrein Stichtsekant in Almere.
vijftien jaar veel vooronderzoek gedaan naar
bodemsporen vanaf de oude tot en met de
nieuwe steentijd. Het gaat dan meer om booron-
derzoeken dan om opgravingen. Door dit onder
zoek denken de archeologen van de gemeente
Almere dat de omvang en rijkdom maar voor een
klein deel bekend is: 'De bodem bevat unieke
archeologische waarden, waaronder naar ver
wachting vele complete nederzettingen met gra
ven en grafvelden, jachtkampementen, rituele
deposities, kano's en houten constructies.'
Bijzondere belangstelling is er voor het nieuwe
stadslandschap annex woongebied Oosterwold.
De aanleg vindt niet plaats op de gebruikelijke
zandopspuitingen. De kans is daarom aanwezig
dat nieuwe scheepswrakken worden ontdekt.
Daarbij komt dat het nieuwe gebied bovenop
een belangrijk deel van de prehistorische Eem-
delta ligt, met waardevolle archeologische
plaatsen uit de steentijd. Bijzonder is dat in het
structuurplan voor dit gebied is bepaald, dat de
nu nog verscholen contouren van de Eemdelta,
herkenbaar terugkomen in de leefomgeving van
de nieuwe bewoners.
Het mag duidelijk zijn dat Heemschut Flevo
land deze ontwikkelingen met vreugde volgt.
Ben te Raa
16 HEEMSCHUT juni 2017