Oudezffds Achterburgwal 114 met
halsgevel ornament, 1957.
Project voltooid?
Idem na herplaatsing van een top in
Lodewijk XlV-stijl.
Bewaard voor
Lindengracht 165-169 met in 1962-1983
herplaatste gewltoppen.
sommigen spraken van 'geschiedvervalsing',
zette het bureau Monumenten zich in om de
waardevolle gevelbekroningen in de stad te
herplaatsen. Daarmee zette hel een traditie
voort, die was ingezet door inspecteur van
bouw- en woningtoezicht Van Houten, die in
de jaren '30 oude gevels herplaatste op in
historiserende stijl ontworpen panden. Veel
van deze zogenaamde 'Van Houtenpanden'
slaan nu op de monumentenlijst. In de jaren
70 en '80 was er veel meer geld beschik
baar voor het herstel van de beeldkwaliteit
van historische binnensteden dan nu. Dat
geld werd door particuliere instellingen,
zoals de N.V. Stadsherstel, de N.V. Zeedijk
en de stichting Diogenes bijeengebracht en
werd benut voor bijdragen aan de herplaat
sing van geveltoppen. En de ambtenaren
van hel bureau Monumentenzorg, onder
leiding van coryfeeën als Henk Zantkuijl en
Ruud Meischke, wisten die wegen te vinden.
Resultaten te boek
Rouwhorst werkte tot zijn afscheid in 2005
bij het bureau Monumenten Archeologie.
Nu, tien jaar later, heeft hij zijn kennis over de
herplaatste geveltoppen te boek gesteld. Hg
beschrijft 135 voorbeelden en schetst het
beeld van de zware strijd die werd gevoerd
voor hel behoud van de schoonheid van de
stad. Deze strijd werd bijvoorbeeld inge-
zet door hel genootschap Amstelodamum
en Heemschut Dankzij deze verenigingen
werd er druk op de ketel gezet: zij maakten
steeds opnieuw bezwaar tegen sloop van
waardevolle panden. Desondanks werden in
Amsterdam hele wijken gesaneerd.
Wat rest er nu nog aan werk voor de gevel-
herplaatsers? Op dit moment liggen er nog
zes complete en acht incomplete geveltop
pen op de werf. Daarnaast zijn er nog hon
derd pallets met ongesorteerde natuurste
nen elementen. De gemeente voert nu geen
actief beleid meer voor herplaatsing. En dat
terwijl er best mogelijkheden zijn. Gabri van
Tussenbroek, werkzaam bij Monumenten
Archeologie: 'Denk aan de wijk IJburg.
Ik kan me best voorstellen dat daar in een
nieuwbouwproject een aantal toppen wordt
herplaatst. Bij een verantwoord nieuwbouw-
ontwerp kan dit best een spannend resul
taat opleveren!'
Theo Rouwhorst is wat voorzichtiger. 'Gevel
toppen die herplaatst worden, moeten pas
sen in de tijd. We hebben ons altijd op het
standpunt gesteld: niet in de gordel '20-'40.
En ook niet als er iets anders voor wordt
gesloopt. Je moet je ook goed rekening
houden met de juiste afmetingen. Een gevel
moet wel passen. Het zijn architectuurele-
Aanbieding voor lezers
Heemschutleden betalen 19,50 in
plaats van 24,50 voor dit bijzondere
boek. Het bedrag is inclusief verzend
kosten. Vermeldt 'Lid Heemschut' bij
uw bestelling via www.stokerkade.nl
menten, die passen niet zomaar in een park
of zo. Dan worden het betekenisloze stenen'.
De auteur van Bewaard voor Amsterdam
besluit: 'Toeristen vinden nu alle gevels oor
spronkelijk. Dat is natuurlijk deels niet waar.
Maa r wat \veI waa r is, is dat de gevels een ico-
nische betekenis hebben voor de stad en voor
ons land. Wat de Bffeltoren is voor Parijs, dat
zijn de geveltoppen voor Amsterdam.'
maan 2017 HEEMSCHUT 37
