Bewaard voor Amsterdam
Herplaatsing historische geveltoppen
Een wandeling door de binnenstad zou bezoekers van Amsterdam op de gedachte kunnen
brengen dat de stad er altijd zo mooi heeft bij geleden. Niets is minder waar. Theo Rouwhorst
bracht de strijd voor het behoud en de herplaatsing van historische geveltoppen in beeld. Karei Loeff
Strijd om de schoonheid
Beeldherstel of geschiedvervalsing
Bezoekers van de Amsterdamse binnenstad
hebben veelal het gevoel dat de hele bin
nenstad authentiek is. Als er al een archi
tectuurhistorisch bewustzijn is, dan is dat
vaak beperkt tot een beeld dat alle bakste
nen gebouwen in de stad stammen uit een
zelfde periode. Veel gevels van gebouwen
stralen weliswaar de sfeer uit van de 17de
eeuw, maar deskundigen weten wel beter.
De duizenden monumenten zijn het resul
taat van een levende geschiedenis, waarbij
gedurende de eeuwen soms forse ingrepen
en aanpassingen werden doorgevoerd.
Vanaf de jaren '50 speelde de strijd tus
sen de 'vernielers' van de stad - zij die de
oude vervallen gebouwen wilden opruimen
- en zij die ze juist wilden beschermen. Het
resulteerde in een bittere strijd met winst
en verlies aan beide zijden. Uiteindelijk werd
gelukkig, mede dankzij initiatieven als bij
voorbeeld de oprichting van Stadsherstel
Amsterdam, het pleit in het voordeel van
het erfgoed beslecht.
Theo Rouwhorst begon in 1966 als net afge
studeerde HTS-er bij het toen nog kleine
bureau Monumentenzorg van de gemeente
Amsterdam. Rouwhorst: 'De Nederlandse
bank was net in aanbouw, maar aan zo'n
modern project wilde ik niet werken. Ik hield
meer van oude gebouwen, moderne beton
blokken trokken me niet.' Hij werd als teke
naar aangesteld bij de gemeente en moest
talloze slooppanden documenteren, waar
van sommige later werden gerestaureerd.
Dat tekenwerk kwam van pas: hij leerde er
nauwkeurig door kijken. 'Een basisvereiste
voor monumentenzorgers,' aldus Rouw
horst. In de avonduren studeerde Rouw
horst aan de Academie voor Bouwkunst,
waar hij in 1979 afstudeerde als architect.
Uit de periode na de jaren '70 stamt Rouw-
horsts betrokkenheid bij het herplaatsen
van geveltoppen. Deze lagen op de gemeen-
tewerf vaak letterlijk af te brokkelen. Hoewel
36 HEEMSCHUT maart 2017
De Valkenburgerstraat 14-26 na de oorlog.
Afbraak van panden links en tevens rechts
nieuwbouw, gezien in noordelijke richting.