LMim m
Deltaplan Toerisme
Charter for Cultural Tourism
Hodes, van origine een vluchteling voor het
Zuid-Afrikaanse apartheidsregime, merkt
dat de gevoelige balans tussen wonen,
werken en recreëren de laatste jaren is ver
stoord. 'Wat Amsterdam voor mij echt bij
zonder maakt, is het hart van de stad. Hier
wonen, werken en verblijven mensen door
gaans in grote harmonie met elkaar. Er zijn
maar weinig steden die dat kunnen zeggen.
Daarbij toont de historische binnenstad zich
al eeuwen lang uiterst flexibel. Zij past zich
aan veranderingen aan en blijft bij de tijd.'
In 2013 hield Hodes al een pleidooi voor een
Deltaplan Toerisme Amsterdam, bestaande
uit drie pijlers om de harmonie in de stad
te herstellen. 'Ten eerste moet Amsterdam
groepsbezoek ontmoedigen en zich richten
op individuele reizigers met ervaring', begint
Hodes. 'Het moet de Chinezen, de Russen
en de andere reisontwikkelingslanden voor
lopig links laten liggen. Laat die mensen
eerst maar eens ervaren reizigers worden,
zoals de Amerikanen twintig jaar geleden,
voordat we ze naar Amsterdam halen. Ten
tweede moeten touringcars verboden wor
den in het centrum. Laat groepen op klein
schalig vervoer overstappen aan de randen
van de stad, het liefst via het water. And
last but not least: er moet een quotum voor
het aantal hotelkamers voor de hele stad
worden ingesteld. Het toerisme moet zich
aanpassen aan het karakter van de stad:
autonoom en kleinschalig.'
De grachtengordel van Amsterdam staat
sinds 2010 op de Unesco Werelderfgoed-
lijst. Deze erkenning brengt ook de verplich
ting met zich mee om volgens de Operati-
onal Guidelines for the Implementation of
the World Heritage Convention het erfgoed
te behouden en te beschermen. De beheer
ders siteholdersvan het Werelderfgoed
zijn verplicht om een managementplan op
te stellen waarin zij uitleggen hoe zij de
unieke kwaliteiten van het gebied waarbor
gen en beschermen. Verschillende stake-
holders zijn betrokken bij dit beheer, zoals
het Bureau Werelderfgoed van stadsdeel
Centrum, ondernemersverenigingen, bewo-
nersgroepen en erfgoedorganisaties. Ook
Heemschut zit in dit stakeholdersoverleg.
Het nemen van weloverwogen maatrege
len om te voorkomen dat toerisme schade
oplevert aan het Werelderfgoed valt onder
deze richtlijnen. Maar hoe kom je tot verant
woord management van toerisme als s/'te-
holder van Werelderfgoed? In het manage
mentplan lezen we dat Amsterdam zich laat
leiden door de zes principes van het Inter
national Cultural Tourism Charter dat door
ICOMOS in 1999 is opgesteld. Het docu
ment onderkent dat overmatig of slecht
begeleid toerisme het cultureel erfgoed kan
schaden of de karakteristieken kan aantas
ten. De zes principes zijn:
1. Binnenlands en internationaal toerisme
is een belangrijke bron van culturele uit
wisseling; duurzame instandhouding van
erfgoed levert bezoekers uit eerste hand
de gelegenheid om het belang van het
erfgoed te ervaren en te begrijpen.
2. De relatie tussen erfgoedsites en toerisme
is dynamisch en kan conflicterende belan
gen teweegbrengen. Deze relatie moet
duurzaam beheerd worden in het belang
van huidige en toekomstige generaties.
3. Erfgoedbehoud en planning van toerisme
moet verzekeren dat bezoekers een waar
devolle, bevredigende en plezierige erva
ring opdoen.
4. De gastgemeenschap (bewoners, bedrij
ven en organisaties) moet betrokken
worden in de planning van instandhou
ding en toerisme.
5. Zowel het toerisme als de instandhouding
van het cultureel erfgoed moeten ten
goede komen aan de gastgemeenschap.
6. Toeristische promotieprogramma's moe
ten de karakteristiek van het erfgoed
beschermen en versterken.
Het is interessant om te kijken of deze prin
cipes een rol spelen in het gemeentelijke
beleid om de sterk toegenomen bezoekers
aantallen aan de stad te reguleren. Hodes:
'De bestuurders belijden met hun mond
voor de belangen van de bewoners op te
komen, maar in de praktijk komt daar wei
nig van terecht. Ondernemers en de toe
ristenindustrie zijn goed georganiseerd, die
hebben een hele sterke lobby gevoerd. We
hebben een liberaal stadsbestuur dat veel
vertrouwen heeft in marktwerking en een
sterke overheidssturing afwijst. Er is een
obsessie met economische groei, en men
kijkt te weinig naar kwaliteit. Ik zie weinig
durf en visie bij de huidige bestuurders om
knelpunten op te lossen.' Hodes verwijst in
dit verband naar Barcelona waar de nieuwe
burgemeester (vrouw en socialist) rigoureus
alle toegezegde vergunningen voor hotelex
ploitaties eenzijdig heeft ingetrokken. 'De
stad zal de meeste van deze zaken verlie
zen, maar er is een heel duidelijk signaal
afgegeven: tot hier en niet verder. Een
hotelstop betekent echt dat er geen kamer
meer bijkomt'. Ook Amsterdam heeft een
strenge Hotelnota voor het centrum, maar
de luxe hotels schieten de laatste jaren
als paddenstoelen uit de grond, tot grote
ergernis van Heemschut. In maart 2016
presenteerde het stadsbestuur een nieuwe,
nog strengere Hotelnota. Toch zullen er nog
ongeveer 100 hotels bijkomen waarvan 25
in de binnenstad!
Stephen Hodes.
juni 2016 HEEMSCHUT 7
